การประยุกต์ใช้หลักอิทธิบาท 4 เพื่อพัฒนาคุณภาพการเรียนรู้ของนักเรียนโรงเรียนมัธยมศึกษาบ้านคำกลิ้ง ตำบลบ้านจั่น อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาหลักอิทธิบาท 4 ในคัมภีร์พระไตรปิฎกพระพุทธศาสนาเถรวาท 2) การประยุกต์ใช้หลักอิทธิบาท 4 เพื่อพัฒนาคุณภาพการเรียนรู้ของนักเรียนโรงเรียนมัธยมศึกษาบ้านคำกลิ้ง ตำบลบ้านจั่น อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่าหลักอิทธิบาท 4 ในคัมภีร์พระไตรปิฎกพระพุทธศาสนาเถรวาท ประกอบด้วย (1) ฉันทะ คือความพอใจ ในฐานะเป็นสิ่งที่ ตนถือว่า ดีที่สุด ที่มนุษย์เราควรจะได้ ข้อนี้ เป็นกำลังใจ อันแรก ที่ทำให้เกิดคุณธรรม (2) วิริยะ คือความพากเพียร หมายถึง การการะทำที่ติดต่อ ไม่ขาดตอน เป็นระยะยาว จนประสบ ความสำเร็จ คำนี้ มีความหมายของ ความกล้าหาญ เจืออยู่ด้วย ส่วนหนึ่ง (3) จิตตะ หมายถึงความไม่ทอดทิ้ง สิ่งนั้น ไปจากความรู้สึก ของตัว ทำสิ่งซึ่งเป็น วัตถุประสงค์ นั้นให้เด่นชัด อยู่ในใจเสมอ คำนี้ รวมความหมาย ของคำว่า สมาธิ อยู่ด้วยอย่างเต็มที่ และ (4) วิมังสา หมายถึงความสอดส่องใน เหตุและผล แห่งความสำเร็จ เกี่ยวกับเรื่องนั้นๆ ให้ลึกซึ้งยิ่งๆ ขึ้นไปตลอดเวลา คำนี้ รวมความหมาย ของคำว่า ปัญญา ไว้อย่างเต็มที่ การประยุกต์ใช้หลักอิทธิบาท 4  เพื่อพัฒนาคุณภาพการเรียนรู้ของนักเรียนโรงเรียนมัธยมศึกษาบ้านคำกลิ้ง ตำบลบ้านจั่น อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมเพื่อการเรียนรู้ โดยใช้หลักอิทธิบาท 4 คือ ฉันทะ วิริยะ จิตตะ วิมังสา เป็นการจัดการศึกษาเรียนรู้ โดยการมุ่งเน้นการพัฒนาคุณภาพภายในและภายนอกของเด็กนักเรียนไปพร้อมๆกัน การเน้นให้เด็กได้เรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติจริง ไม่ว่าจะเป็นการเล่น การเรียน การทำงาน เช่น การเล่นกีฬา การวาดภาพ การส่งการบ้าน จะเห็นได้ว่าเด็กมีความจริงจังมากน้อยแค่ไหน ดูจากการเคลื่อนไหว การแสดงออก ต่าง ๆ ซึ่งเมื่อเด็กมีประสบการณ์ตรงต่อสิ่งที่เขาได้เรียนรู้ก็จะเกิดการจดจำได้ดียิ่งกว่าการท่องจำจากหนังสือ หรือคำบอกของผู้ใหญ่ เมื่อเด็กได้เรียนรู้สิ่งที่ต้นเองมีประสบการณ์ในมิติต่างๆ จาการตั้งคำถาม และการเชื่อมโยงของพ่อแม่ ผู้ปกครอง หรือคุณครูผู้สอน เด็กก็จะสามารถคิดพิจารณาอย่างใคร่ครวญด้วยตัวของนักเรียนเองได้ เขาก็จะสามารถนำการเรียนรู้ที่ได้รับไปใช้ในวิถีชีวิตประจำวันได้เป็นอย่างดีต่อไป