วารสารพุทธศาสตร์ มจร.อุบลราชธานี

การต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยภายใต้การปกครองระบอบเผด็จการพรรคเดียว: กรณีศึกษา วีระบุรุษนักปฏิวัติซุนยัตเซนสู่การเปลี่ยนผ่านประชาธิปไตย เต็มรูปแบบของไต้หวัน

สุรพล ซาเสน ; สุทธิพงษ์ สุทธิลักษมุนีกุล — Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพลวัตการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตยภายใต้การปกครองระบอบเผด็จการพรรคเดียว: กรณีศึกษาวีระบุรุษนักปฏิวัติซุนยัตเซนสู่การเปลี่ยนผ่านประชาธิปไตยเต็มรูปแบบของไต้หวัน โดยการศึกษาวิจัยด้วยการใช้เครื่องมือวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึกและการจัดเวทีสัมมนาซึ่งเป็นการศึกษาเชิงคุณภาพด้วยการแสวงหาข้อมูลผ่านการสนทนาเครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสัมภาษณ์เชิงลึกนักวิชาการที่มีความเชี่ยวชาญด้านการการต่างประเทศและค้นคว้าตำรา หนังสือ บทความวิจัย และการสัมภาษณ์และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการพรรณนาวิธี ซึ่งสามารถวิเคราะห์และจำแนกผลของการศึกษาวิจัยสามารถสรุปออกเป็น 5 แนวทาง คือ (1) ระบบการเมืองของการเคลื่อนไหวและพลวัตรการต่อสู้เพื่อประชาธิปไตย (2) ความชอบธรรมการเปลี่ยนแปลงระบบการเมืองแบบหนึ่งประเทศสองระบบ (3) เสถียรภาพและความมั่นคงของรัฐบาลประชาธิปไตยโดยประชาชน (4) การส่งเสริมวัฒนธรรมท้องถิ่นและฟื้นอัตลักษณ์ของชาวไต้หวัน (5) อำนาจอธิปไตยและความท้าทายต่ออำนาจรัฐจีนเพื่อการเป็นรัฐเอกราชของไต้หวัน

สมณสัญญาในการใช้สื่อสังคมออนไลน์ตามหลักพุทธจริยศาสตร์

พระอนุชิต นาก้อนทอง — Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

การศึกษาพุทธจริยศาสตร์เรื่องสมณสัญญาในการใช้สื่อสังคมออนไลน์ตามหลักพุทธจริยศาสตร์ วัตถุประสงค์ของการวิจัยมีอยู่สองประการ ได้แก่ การศึกษาสถานการณ์การใช้สื่อสังคมออนไลน์ของพระสงฆ์ปัจจุบัน และวิเคราะห์สมณสัญญาในการใช้สื่อสังคมออนไลน์ตามหลักพุทธ จริยศาสตร์ โดยกำหนดขอบเขตการวิจัยที่มุ่งเน้นไปที่เนื้อหาและเอกสารที่เกี่ยวข้องกับหลักพุทธ จริยศาสตร์เรื่องสมณสัญญา การศึกษาใช้วิธีการศึกษาเชิงเอกสารเพื่อรวบรวมข้อมูลและวิเคราะห์สมณสัญญาในการใช้สื่อสังคมออนไลน์ตามหลักพุทธจริยศาสตร์โดยมีความหวังว่าจะมีประโยชน์ต่อวงวิชาการและพระภิกษุสามเณรจะมีสมณสัญญา มีสติรู้ตัวและระลึกอยู่เสมอว่าตนเป็นสมณะในการใช้สื่อสังคมออนไลน์ของพระสงฆ์ สามเณรในปัจจุบัน จากการวิจัยพบว่า สถานการณ์การใช้สื่อสังคมออนไลน์ของพระสงฆ์ปัจจุบันแบ่งได้ 3 จุดประสงค์คือ 1.การใช้สื่อออนไลน์เพื่อความเพลิดเพลินบันเทิง 2.การใช้สื่อออนไลน์เพื่อการสื่อสารธรรมและการประกาศศาสนา 3. ความจําเป็นการใช้สื่อออนไลน์ในการศึกษา ในยุคปัจจุบันสังคมก็ไม่ควรห้ามพระสงฆ์ใช้สื่อออนไลน์ เพราะจะเป็นการปิดกั้นการเข้าถึง และการใช้งานข้อมูลข่าวสารที่จำเป็นในปัจจุบัน พระสงฆ์ สามเณรควรใช้เทคโนโลยีให้เหมาะสม ไม่ขัดกับพระธรรมวินัย การที่พระภิกษุใช้สื่อออนไลน์ในการส่งข้อมูลข่าวสารต่างๆ การแสวงหาความรู้และเพื่อเผยแผ่ธรรมะ การประชาสัมพันธ์กิจกรรมที่เป็นสาธารณประโยชน์ สิ่งสำคัญคือพระสงฆ์ต้องรู้จักใช้สื่อออนไลน์ให้เกิดประโยชน์สูงสุด สื่อออนไลน์จะมีคุณหรือโทษขึ้นอยู่กับผู้ใช้ถ้าพระสงฆ์ใช้เพื่อการเกี้ยวผู้หญิง ท่องเว็บลามกหรือติดต่อสื่อสารในทางที่ล่อแหลมต่อการละเมิดพระธรรมวินัยก็เป็นสิ่งไม่สมควร สื่อนั้นก็เป็นโทษ จะนำความเสื่อมเสียมาให้กับตัวผู้ใช้ และสถาบันทางศาสนาถ้าพระสงฆ์ใช้สื่อสังคมอย่างมีสติสัมปชัญญะ สำรวมระวังตามกรอบพระวินัยเหมาะสมกับสถานะที่ตนพึงปฏิบัติ สื่อนั้นก็เป็นคุณ และอำนวยประโยชน์แก่สังคมในวงกว้างต่อไป

กระบวนการเรียนรู้เชิงพุทธบูรณาการส่งเสริมการคิดเชิงวิพากษ์ในวิชาสังคมศึกษา

Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

การส่งเสริมการคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking) เป็นเป้าหมายสำคัญของการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 โดยเฉพาะในวิชาสังคมศึกษาซึ่งเน้นการวิเคราะห์ข้อมูล ปรากฏการณ์ทางสังคม และจริยธรรมของมนุษย์ บทความนี้นำเสนอแนวคิดและกระบวนการเรียนรู้เชิงพุทธที่สามารถบูรณาการเพื่อส่งเสริมการคิดเชิงวิพากษ์ในชั้นเรียน ได้แก่ การใช้หลักไตรสิกขา อริยสัจ 4 และโยนิโสมนสิการ มาเป็นกลไกในการพัฒนาผู้เรียนให้สามารถวิเคราะห์ แยกแยะ และตัดสินใจอย่างมีเหตุผล โดยยึดหลักคุณธรรม จริยธรรม บทความนี้ยังได้เสนอรูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลางและใช้กระบวนการถกเถียงเชิงเหตุผลร่วมกับการฝึกสมาธิและเจริญสติ เพื่อให้ผู้เรียนพัฒนาการคิดเชิงวิพากษ์อย่างลึกซึ้งและยั่งยืน

พุทธนวัตกรรมการเรียนรู้ประยุกต์ทักษะการรู้ดิจิทัลของนักเรียนมัธยมศึกษา

เขมจิรา บุญทวี — Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนวทางการนำ พุทธนวัตกรรมการเรียนรู้ มาใช้เป็นกลไกสำคัญในการพัฒนา ทักษะการรู้ดิจิทัล (Digital Literacy) ของนักเรียนระดับมัธยมศึกษา อันเป็นทักษะจำเป็นในศตวรรษที่ 21 ที่ช่วยให้นักเรียนสามารถเข้าถึง เข้าใจ และใช้เทคโนโลยีสารสนเทศอย่างรู้เท่าทัน มีจริยธรรม และสร้างสรรค์ โดยผู้เขียนได้นำเสนอการบูรณาการหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา ได้แก่ สัปปุริสธรรม 7 เพื่อพัฒนาคุณลักษณะของผู้รู้ที่สมบูรณ์, พรหมวิหาร 4 เพื่อเสริมสร้างคุณธรรมในจิตใจ, สังคหวัตถุ 4 เพื่อส่งเสริมปฏิสัมพันธ์ทางสังคมที่ดี และ อิทธิบาท 4 เพื่อพัฒนาความมุ่งมั่นในการเรียนรู้ ผสานเข้ากับกระบวนการจัดการเรียนรู้ในยุคดิจิทัลอย่างมีระบบ ผลการศึกษาพบว่าการประยุกต์ใช้พุทธนวัตกรรมร่วมกับแนวทางการเรียนรู้เชิงรุกและเทคโนโลยีสารสนเทศ สามารถเสริมสร้าง ทักษะการคิดวิเคราะห์อย่างมีเหตุผล การใช้เทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรม ความสามารถในการสื่อสารผ่านสื่อดิจิทัลอย่างรับผิดชอบ และการมีเจตคติที่ดีต่อการเรียนรู้ตลอดชีวิต ทั้งนี้ ผู้เรียนยังสามารถพัฒนา จิตสำนึกในการใช้เทคโนโลยีอย่างมีสติและไม่ตกเป็นทาสของโลกออนไลน์ ซึ่งถือเป็นหัวใจสำคัญของการเป็น “พลเมืองดิจิทัลที่มีคุณภาพ (Quality Digital Citizen)” ซึ่งสามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมดิจิทัลได้อย่างสงบสุข มีคุณธรรม และมีวิจารณญาณในการใช้ข้อมูลข่าวสารในโลกออนไลน์อย่างเหมาะสม การศึกษาในครั้งนี้จึงสะท้อนให้เห็นว่าการบูรณาการหลักธรรมทางพระพุทธศาสนากับการเรียนรู้ดิจิทัลมิได้เป็นเพียงการอนุรักษ์แนวคิดเชิงศาสนาเท่านั้น แต่ยังเป็นนวัตกรรมทางการศึกษาที่สามารถตอบสนองต่อการพัฒนาผู้เรียนให้มีความสมดุลทั้งทางด้านวิชาการ จริยธรรม และทักษะชีวิตในโลกยุคใหม่อย่างยั่งยืน

นวัตกรรมการปกครองเชิงพุทธเพื่อการสร้างสันติภาพอย่างยั่งยืน

อาทิตย์ ชูชัย — Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษานวัตกรรมการปกครองเชิงพุทธและการนำไปประยุกต์ใช้ในการสร้างสันติภาพอย่างยั่งยืนในสังคมร่วมสมัย โดยเน้นการวิเคราะห์หลักธรรมทางพุทธศาสนา อาทิ สัปปุริสธรรม 7, พรหมวิหาร 4, สังคหวัตถุ 4 และอิทธิบาท 4 ตลอดจนแนวคิดการจัดการองค์กรเชิงเมตตาธรรม นำมาพัฒนาเป็นกรอบนวัตกรรมการปกครองเชิงพุทธที่สามารถตอบโจทย์สังคมพหุวัฒนธรรม การบริหารความขัดแย้ง และการสร้างวัฒนธรรมสันติภาพอย่างยั่งยืน ผลการศึกษาพบว่า การบูรณาการหลักธรรมดังกล่าวกับแนวทางการจัดการภาครัฐและองค์กรภาคประชาสังคม ช่วยส่งเสริมความไว้วางใจ ความโปร่งใส ความมีส่วนร่วม และการสร้างพลังชุมชนอย่างมีศักยภาพ

พุทธวิธีการสอนกับการการจัดการเรียนรู้สำหรับนักเรียน NEW GEN

จักรี ศรีจารุเมธีญาณ — Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

บทความนี้มุ่งนำเสนอแนวคิดและหลักการของพุทธวิธีในการสอน ซึ่งสามารถประยุกต์ใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพในการจัดการเรียนรู้สำหรับนักเรียนยุค NEW GEN หรือยุคปัจจุบันที่มีความโดดเด่นในหลายด้าน ได้แก่ ความสนใจด้านเทคโนโลยีสมัยใหม่ การเรียนรู้ที่เน้นการมีส่วนร่วม (Active Learning) และการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ (Critical Thinking) เพื่อให้ผู้เรียนสามารถเผชิญกับความเปลี่ยนแปลงของโลกยุคดิจิทัลได้อย่างมั่นใจและสมดุล นักเรียนยุคใหม่มีความต้องการการเรียนรู้ที่แตกต่างจากเดิม โดยเฉพาะในด้านการเสพข้อมูลอย่างรวดเร็วและหลากหลาย การจัดการเรียนรู้จึงควรปรับเปลี่ยนไปสู่การส่งเสริมการมีส่วนร่วมอย่างแท้จริง การคิดวิเคราะห์ และการเชื่อมโยงความรู้กับคุณธรรมควบคู่กันไป ซึ่งพุทธวิธีการสอนถือเป็นกรอบแนวทางที่เหมาะสม เนื่องจากเน้นการพัฒนาผู้เรียนในทุกมิติ ได้แก่ ปัญญา จิตใจ และสังคม โดยเฉพาะการนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่สำคัญมาประยุกต์ใช้ในการจัดการเรียนรู้ ไม่เพียงแต่ช่วยเสริมสร้างทักษะทางปัญญาเท่านั้น แต่ยังช่วยพัฒนาคุณธรรมและจิตใจที่สมดุล ทำให้นักเรียนสามารถปรับตัวได้ดีในสังคมยุคปัจจุบัน และเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาสังคมที่ยั่งยืนต่อไป

การพัฒนานโยบายสาธารณะเชิงพุทธเพื่อเสริมสร้างสังคมสันติสุข

สอาด ภูนาสรณ์ — Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนานโยบายสาธารณะเชิงพุทธ ซึ่งบูรณาการหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาเข้าไว้ในกระบวนการนโยบาย เพื่อเสริมสร้างสังคมที่มีสันติสุขและความยั่งยืน โดยวิเคราะห์จากกรอบแนวคิดพุทธธรรม อาทิ สัปปุริสธรรม 7, พรหมวิหาร 4, สังคหวัตถุ 4 และอิทธิบาท 4 ตลอดจนศึกษาตัวอย่างแนวปฏิบัติที่เป็นรูปธรรมในประเทศไทยและต่างประเทศ ผลการศึกษาเสนอว่านโยบายสาธารณะที่สอดคล้องกับหลักพุทธธรรมสามารถสร้างการเปลี่ยนแปลงในระดับบุคคล ชุมชน และโครงสร้างทางสังคมอย่างมีประสิทธิภาพ บทความสรุปด้วยข้อเสนอเชิงนโยบายสำหรับผู้กำหนดนโยบายและผู้ปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้อง

ปรัชญาการศึกษากับการจัดการเรียนรู้ในยุคการศึกษาศตวรรษที่ 21

ไชยยา เรืองดี — Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปรัชญาการศึกษากับการจัดการเรียนรู้ในยุคการศึกษาศตวรรษที่ 21 โดยศึกษาพัฒนาการทางแนวคิดปรัชญาการศึกษา อาทิ ปรัชญานิรันตรนิยม (Perennialism) ปรัชญาสารัตถนิยม (Essentialism) ปรัชญาก้าวหน้า (Progressivism) และปรัชญาสังคมนิยม (Social Reconstructionism) และเชื่อมโยงกับแนวทางการจัดการเรียนรู้ที่ตอบสนองต่อทักษะสำคัญของศตวรรษที่ 21 ได้แก่ การคิดเชิงวิพากษ์ การแก้ปัญหา การสร้างสรรค์นวัตกรรม และการทำงานร่วมกันในสังคมดิจิทัล ผลการวิเคราะห์ชี้ให้เห็นว่าการนำกรอบคิดทางปรัชญามาผสมผสานกับการจัดการเรียนรู้แบบยึดผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง มีส่วนสำคัญต่อการพัฒนาผู้เรียนให้มีทักษะรอบด้านและสามารถดำรงชีวิตอย่างมีความหมายในสังคมที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

แนวคิดและวิธีสอนภาษาอังกฤษในมหาวิทยาลัยทางพระพุทธศาสนา

กรรณศาสตร์ แก้วแสนทิพย์ ; เอกชัย ศรีบุรินทร์ — Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนวทางการประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในการส่งเสริมความหลากหลายทางวัฒนธรรมในการจัดการเรียนการสอนภาษาอังกฤษ โดยมุ่งเน้นให้ผู้เรียนสามารถเคารพ เข้าใจ และอยู่ร่วมกับความแตกต่างทางวัฒนธรรมได้อย่างสันติ หลักพุทธธรรมที่นำมาใช้ประกอบด้วย พรหมวิหาร 4 สัปปุริสธรรม 7 สังคหวัตถุ 4 และอิทธิบาท 4 ซึ่งช่วยหล่อหลอมให้ผู้เรียนมีเมตตาธรรม ความเข้าใจในผู้อื่น และแรงจูงใจในการเรียนรู้ภาษาอังกฤษอย่างมีจริยธรรม การวิจัยสนับสนุนว่าการจัดการเรียนรู้ที่บูรณาการคุณธรรมสามารถส่งเสริมทั้งผลสัมฤทธิ์ทางภาษาและการยอมรับความแตกต่างทางวัฒนธรรมได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ธรรมาธิปไตย : การถือธรรมเป็นใหญ่ในการปกครองตามหลักอาธิปเตยยสูตร

สุมิตรชา ซาเสน — Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการเรื่อง ธรรมาธิปไตย : การถือธรรมเป็นใหญ่ในการปกครอง นี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอแนวคิดหลักการปกครองโดยยึดหลักการถือธรรมเป็นใหญ่ที่ปรากฏในอาธิปเตยยสูตร โดยมีเนื้อหาประกอบไปด้วย 5 ส่วน คือ 1) บทนำ 2) ความหมายของธรรมาธิปไตย 3) ลักษณะการปกครองในอาธิปเตยยสูตร 4) การถือธรรมเป็นใหญ่ในการปกครองของพระพุทธเจ้าที่ปรากฏในอาธิปเตยยสูตร และ 5) บทสรุป บทความนี้เป็นการเขียนเชิงวิเคราะห์เอกสาร จากการศึกษาพบว่า หลักธรรมาธิปไตยที่ปรากฏอยู่ในอาธิปเตยยสูตรเป็นหลักที่พระพุทธเจ้าตรัสสอนผู้ที่ออกบวชให้ปรารภธรรมเป็นใหญ่ และนำหลักธรรมเป็นแรงจูงใจให้เกิดเป็นหลักในการประพฤติปฏิบัติธรรมเพื่อพัฒนาตนให้หลุดพ้นจากทุกข์ทั้งปวง นอกจากนี้ยังเป็นหลักที่พระพุทธเจ้าใช้ในการปกครองคณะสงฆ์ในสมัยพุทธกาล และเป็นคุณธรรมที่ควรส่งเสริมให้มีอยู่ภายในจิตใจของบุคคล เพื่อความถูกต้อง ดีงาม และเป็นประโยชน์ต่อตนเอง และสังคม

บทความ พุทธวิธีการใช้ทรัพย์ให้เป็นประโยชน์ที่ปรากฏในอาทิยสูตร

สุชาติ บุษย์ชญานนท์ — Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

บทความวิชาการเกี่ยวกับพุทธวิธีการใช้ทรัพย์ให้เป็นประโยชน์ที่ปรากฏในอาทิยสูตรนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิธีการใช้ทรัพย์ให้เป็นประโยชน์ที่ปรากฏในอาทิยสูตร โดยใช้วิธีการศึกษาและค้นคว้าจากคัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา ตำรา หนังสือ และงานวิชาการอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องมาวิเคราะห์ โดยแยกประเภทสาระสำคัญเนื้อหา 6 ส่วน คือ 1) บทนำ 2) ความหมายของทรัพย์ 3) การแสวงหาทรัพย์ 4) การรักษาทรัพย์ 5) การรู้จักใช้จ่ายทรัพย์ ให้เป็นประโยชน์ และ 6) สรุปความ ผลการวิเคราะห์พบว่า พระสูตรที่พระพุทธเจ้าทรงเสนอวิธีการใช้ทรัพย์ในอาทิยสูตรที่สำคัญคือ การแสวงหาทรัพย์ การใช้จ่ายทรัพย์ และประโยชน์ที่ได้รับจากทรัพย์ให้เป็นไปอย่างถูกต้องและชอบธรรมสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ทั้งแก่ตนและผู้อื่น

สัมมาทิฏฐิ: จากมิจฉาทิฏฐิสู่นิโรธแห่งอวิชชา

สุรัตน์ หารวย — Sun, 31 Aug 2025 00:00:00 +0700

บทความนี้นำเสนอการวิเคราะห์เส้นทางจากมิจฉาทิฏฐิ (ความเห็นผิด) สู่สัมมาทิฏฐิ (ความเห็นถูก) ในบริบทของอริยมรรคมีองค์ 8 ซึ่งเป็นหนทางสู่การหลุดพ้นจากสังสารวัฏในพุทธศาสนา มิจฉาทิฏฐิ ซึ่งมีรากฐานจากอวิชชาและโมหะ เป็นอุปสรรคที่ผูกมัดปุถุชนให้วนเวียนในทุกข์ โดยสัมมาทิฏฐิทำหน้าที่เป็นรากฐานที่ตัดวงจรของความหลงผิดนี้ ผ่านการรู้แจ้งอริยสัจ 4 และพัฒนาสู่ระดับโลกุตตระที่นำไปสู่การดับอวิชชา (นิโรธ) บทความเน้นว่าสัมมาทิฏฐิไม่ใช่เพียงความเข้าใจในระดับทฤษฎี แต่เป็นปัญญาที่เปลี่ยนแปลงจิตให้หลุดพ้น และเสนอแนะให้ผู้ปฏิบัติพัฒนาสัมมาทิฏฐิผ่านการศึกษาพระสูตรและการเจริญสติ เพื่อบรรลุนิพพาน