ภูมิปัญญาหมอพื้นบ้านในการรักษาอาการกระดูกหัก จังหวัดสุราษฎร์ธานี

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงคุณภาพครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษารวบรวมภูมิปัญญาและองค์ความรู้เกี่ยวกับกระบวนการรักษาอาการกระดูกหัก ทราบชนิดของสมุนไพรที่ใช้ในการรักษา การถ่ายทอดภูมิปัญญา และข้อมูลทั่วไปของหมอพื้นบ้าน กลุ่มผู้ให้ข้อมูลแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่ 1) ผู้ให้ข้อมูลหลักเป็นหมอพื้นบ้านรักษาอาการกระดูกหักจำนวน 1 คน ใช้การคัดเลือกแบบการบอกต่อของผู้รับบริการในพื้นที่ จากนั้นดำเนินการคัดเลือกแบบจําเพาะเจาะจง 2) ผู้ให้ข้อมูลร่วมเป็นผู้ป่วยที่เคยได้รับการรักษากับ หมอพื้นบ้าน จำนวน 3 คน ใช้การคัดเลือกแบบจําเพาะเจาะจง เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูลใช้แนวทางการสัมภาษณ์เชิงลึก การบันทึกเทป และการบันทึกภาพ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหาผลการศึกษา พบว่า หมอพื้นบ้านสามารถรักษาอาการกระดูกหักได้ทุกประเภท สาเหตุที่พบบ่อยที่สุดคืออุบัติเหตุทางรถจักรยานยนต์ น้อยที่สุดคือตกจากที่สูง หมอกระดูกพื้นบ้านมีกระบวนการรักษา 3 ขั้นตอน คือ 1) ขั้นตอนก่อนการรักษาซึ่งพิธีกรรมก่อนการรักษาหมอท่องนะโม 3 จบ พานหมากพลู 9 คํา เงินบูชาแล้วแต่ศรัทธา ดอกไม้ ธูป เทียน และว่าคาถาเสกน้ำมันต่อกระดูก การซักประวัติ ตรวจร่างกาย 2) ขั้นตอนการรักษา มีการไล่เส้นให้ผู้ป่วยก่อนทำการดับกระดูกตรงบริเวณที่หักพร้อมท่องคาถา การทาน้ำมันปลุกเสกบริเวณกระดูกหัก จากนั้นทำการพันผ้าดามด้วยไม้ไผ่ใช้เชือกมาพันไม้ไผ่อีกรอบ และท่องคาถา 3) ขั้นตอนหลังการรักษา ให้คำแนะนํางดรับประทานกล้วย หมู ข้าวเหนียว ขนมจีน ผักล่า ปลาลื่น ห้ามลอดไม้ค้ำยัน มีการติดตามผลการรักษา และพิธีกรรมหลังการรักษา