การพยาบาลผู้ป่วยวัณโรคปอดที่เกิดตับอักเสบจากยาต้านวัณโรค: กรณีศึกษา 2 ราย

บทคัดย่อ

กรณีศึกษาเชิงเปรียบเทียบนี้ วัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพยาธิสภาพ การตรวจร่างกาย อาการแสดง การรักษา และการประเมินภาวะสุขภาพตาม 11 แบบแผนของกอร์ดอน ในผู้ป่วยวัณโรคปอดที่เกิดภาวะตับอักเสบจากยาต้านวัณโรค จำนวน 2 ราย กำหนดข้อวินิจฉัยทางการพยาบาล และวางแผนการพยาบาลโดยใช้ทฤษฎีโอเร็มเป็นกรอบแนวคิดสำหรับดูแลผู้ป่วยวัณโรคที่มีภาวะแทรกซ้อน ผลการศึกษาพบว่ากรณีศึกษาที่ 1 ผู้ป่วยหญิงไทยอายุ 39 ปี มีไอเสมหะปนเลือด ผลตรวจยืนยันติดเชื้อวัณโรคปอดซ้าย หลังได้รับยาต้านวัณโรคแนวที่ 1 จำนวน 18 วัน เกิดภาวะตับอักเสบ คลื่นไส้ อาเจียน อ่อนเพลีย และตาเหลือง ส่วนกรณีศึกษาที่ 2 ผู้ป่วยหญิงไทยอายุ 20 ปี มีไอและเจ็บหน้าอก ผลตรวจยืนยันติดเชื้อวัณโรคปอดขวา หลังได้รับยาต้านวัณโรค จำนวน 13 วัน พบค่าการทำงานของตับสูงผิดปกติและมีผื่นคัน ทั้งสองรายได้รับการวินิจฉัยวัณโรคปอดที่เกิดตับอักเสบจากยา จึงปรับสูตรยาเป็น 9 เดือน และติดตามอย่างใกล้ชิดจนจำหน่าย การเปรียบเทียบกรณีศึกษาแสดงว่าการเกิดตับอักเสบจากยาต้านวัณโรคเกิดได้ตั้งแต่ระยะแรกของการรักษา การเฝ้าระวังอาการไม่พึงประสงค์ ติดตามค่าการทำงานของตับอย่างสม่ำเสมอ และปรับสูตรยาที่เหมาะสม เป็นปัจจัยสำคัญต่อความปลอดภัยและความต่อเนื่องของการรักษา นอกจากนี้การประยุกต์ใช้ทฤษฎีโอเร็ม ทำให้การพยาบาลสามารถระบุข้อพร่องในการดูแลตนเอง วางแผนการพยาบาลที่ตอบสนองความต้องการเฉพาะราย และส่งเสริมการมีส่วนร่วมของผู้ป่วย ผลการศึกษาเพื่อยกระดับคุณภาพการพยาบาล และลดความเสี่ยงจากภาวะแทรกซ้อนในระบบบริการสุขภาพ