การพัฒนารูปแบบการเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมโรคเลปโตสไปโรซิสในพื้นที่ อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory action research) เพื่อพัฒนารูปแบบการเฝ้าระวัง ป้องกัน และควบคุมโรคเลปโตสไปโรซิสในพื้นที่อำเภอกงหรา จังหวัดพัทลุง โดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วม 4 ขั้นตอน ได้แก่ การวิเคราะห์ปัญหา การจัดทำและปฏิบัติตามแผน การพัฒนารูปแบบโดยภาคีเครือข่าย และการประเมินผลควบคู่กับการดำเนินงานจริง ผลการศึกษานำไปสู่รูปแบบการดำเนินงาน
ที่เหมาะสม ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน ได้แก่ 1) การวิเคราะห์ปัญหาร่วมกับผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย 2) การคืนข้อมูลสถานการณ์โรคแก่ชุมชนและเครือข่ายสุขภาพ 3) การสื่อสารและถ่ายทอดความรู้สู่กลุ่มเป้าหมาย 4) การปรับระบบบริการสุขภาพโดยเน้นมาตรการ Early treatment และการสำรองยาด็อกซีไซคลินในสถานบริการปฐมภูมิ 5) การสร้างการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย เช่น ร้านขายยาและภาคประชาชน เพื่อร่วมวางแผนและขับเคลื่อนมาตรการป้องกันควบคุมโรค และ 6) การเสริมสร้างศักยภาพประชาชนในการดูแลตนเองและส่งเสริมบทบาทอาสาสมัครสาธารณสุขในการเฝ้าระวัง แจ้งเตือน และสื่อสารความเสี่ยงในชุมชน โดยเฉพาะในช่วงที่เกิดอุทกภัย ผลลัพธ์หลังดำเนินงานในระยะเวลา 6 เดือน พบว่า จำนวนผู้ป่วยลดลงและไม่พบผู้เสียชีวิต สะท้อนถึงความเป็นไปได้ในการนำรูปแบบดังกล่าวไปประยุกต์ใช้หรือขยายผลในพื้นที่ที่มีบริบทคล้ายคลึงกัน เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการควบคุมโรคเลปโตสไปโรซิสในระดับชุมชนอย่างยั่งยืน