ศึกษาวิเคราะห์อุดมคติจักรพรรดิราชในตำนานจามเทวีวงศ์

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาอุดมคติจักรพรรดิราชในตำนานจามเทวีวงศ์ 2) เพื่อวิเคราะห์อุดมคติจักรพรรดิราชในตำนานจามเทวีวงศ์ จากแนวคิดที่มีปรากฏในตำนานจามเทวีวงศ์นั้นทำเกิดข้อสงสัยว่า พระพุทธศาสนาเถรวาทยอมรับสิทธิในการปกครองบ้านเมืองของสตรีหรือไม่ เพื่อความกระจ่างผู้เขียนจึงจำเป็นต้องวิจัยเชิงปรัชญา โดยมีกรอบศึกษา ดังนี้ 1. ภาวะหลุดพ้นและการเข้าถึงภาวะหลุดพ้นของมนุษย์ 2. วิธีปฏิบัติต่อมนุษย์เพื่อช่วยให้มนุษย์เข้าถึงภาวะหลุดพ้น 3. คุณค่าของวิธีปฏิบัติต่อมนุษย์เพื่อช่วยให้มนุษย์เข้าถึงภาวะหลุดพ้นตามอุดมคติจักรพรรดิราชที่มีปรากฏในจักกวัตติสูตรและตำนานจามเทวีวงศ์ ผลการศึกษาพบว่า ตำนานจามเทวีวงศ์ยอมรับสิทธิในการปกครองบ้านเมืองของสตรี  เพราะความปรารถนาที่จะช่วยให้มนุษย์ในสังคมได้เข้าถึงภาวะหลุดพ้นไม่ถูกจำกัดด้วยเพศบุรุษหรือสตรี เพราะปัญญาที่จะช่วยให้มนุษย์ในสังคมได้เข้าถึงภาวะหลุดพ้นของสตรีเท่าเทียมกับบุรุษ ดังนั้น ความศรัทธาของมนุษย์ที่มีต่อผู้ปกครองจึงเป็นเรื่องสำคัญ ส่วนเงื่อนไขของวิธีปฏิบัติต่อมนุษย์ในสังคมของผู้ปกครองคือกำลังใจในการโน้มน้าวมนุษย์ให้หันมาปฏิบัติตามหลักพุทธธรรม เพราะกำลังในการโน้มน้าวใจมนุษย์ให้หันมาปฏิบัติตามหลักพุทธธรรมของสตรีไม่ด้อยกว่าบุรุษ ดังนั้น แม้มีแสนยานุภาพรุนแรง แต่ผู้ปกครองไม่จำเป็นต้องใช้แสนยานุภาพ