การพัฒนาศักยภาพของมนุษย์ตามหลักพุทธจิตวิทยา

Main Article Content

ประสิทธิ์ คำกลาง
สุรพงษ์ คงสัตย์
พระครูปริยัติธรรมชัย ธรรมชัย
บุญช่วย ทองกลาง

บทคัดย่อ

          บทความวิชาการเรื่องนี้มีเนื้อหาสาระที่เกี่ยวกับ คือ การพัฒนาศักยภาพของมนุษย์ตามหลักพุทธจิตวิทยา หลักพุทธจิตวิทยากล่าวถึงเรื่องจิตของมนุษย์ มนุษย์มีความปรารถนาทุกคน คือต้องการให้ตนเองประสบความสําเร็จในการดําเนินชีวิตและเป็นที่ยอมรับในสังคม มนุษย์มีศักยภาพและมีคุณค่าที่จะสามารถฝึกฝนและพัฒนาตนได้ มีชีวิตที่ดีงามจะต้องหมั่นศึกษาฝึกฝนพัฒนาตนให้ดีขึ้น การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ถือว่าเป็นปัจจัยสำคัญให้มนุษย์ประสบความสำเร็จได้นั้นมีความจำเป็นต้องมีการวางแผนที่ดี เพื่อให้เกิดการดำเนินงานที่มีประสิทธิผล โดยอาศัยทฤษฎีทางพุทธจิตวิทยา เพื่อสร้างแรงจูงใจ ปรับพฤติกรรมในการดำเนินชีวิตมนุษย์เราสามารถเรียนรู้ที่จะหาความหมายและจุดมุ่งหมายในชีวิตได้ และในกระบวนการแสวงหาความสุขที่แท้จริงได้ในพระพุทธศาสนาวิธีการศึกษา ก็คือการฝึกฝนให้มีการดำเนินชีวิตที่ถูกต้อง แบ่งเป็น 3 ขั้นตอน  ใหญ่ ๆ เรียกว่า ไตรสิกขา คือ(1) การฝึกฝนอบรม(2)การฝึกอบรมทางจิตใจ (3) การฝึกฝนอบรมทางปัญญา การรู้ศักยภาพที่แท้จริงของตน คือ สามารถบรรลุเป้าหมายเพื่อตนเองและสังคม ซึ่งหลักพุทธจิตวิทยาจะป้องกันไม่ให้เกิดตกอยู่ในภาวะใดภาวะหนึ่งใน 3 ภาวะ ได้แก่ (1) ถูกครอบงํา  (2) ไม่ยินดียินร้าย (3) รู้เท่าทัน อันเป็นสภาพที่แท้จริงของชีวิต เข้าใจสาเหตุของทุกข์เข้าใจถึงเป้าหมายที่แท้จริงของชีวิตคือนิโรธ (ความดับทุกข์) รู้วิธีการปฏิบัติเพื่อเผชิญปัญหา โดยไม่ถูกบีบคั้นจากทุกข์ เผชิญกับทุกข์อย่างมั่นคงตามหลักพุทธจิตวิทยา รู้ในแก่นแท้ของพุทธศาสนาคืออริยสัจ 4 การใช้สติปัญญาในการแก้ทุกข์/ปัญหา ตั้งแต่ขั้นต่ำ กลาง และขั้นสูงสุดนั่นได้  

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
คำกลาง . ป. . ., คงสัตย์ . ส. ., ธรรมชัย พ. ., & ทองกลาง บ. (2025). การพัฒนาศักยภาพของมนุษย์ตามหลักพุทธจิตวิทยา. วารสารพุทธศาสตร์ มจร.อุบลราชธานี, 7(1), 2117–2128. สืบค้น จาก https://so12.tci-thaijo.org/index.php/JOBU2025/article/view/4711
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

ณัฏฐพันธ์ เขจรนันทน์. (2545). การจัดการทรัพยากรมนุษย์. กรุงเทพฯ: ซีเอ็ดยูเคชั่น.

ทิศนา แขมมณี.(2560). ศาสตร์การสอน : องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ.พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

พระธรรมปิฎก(ป.อ. ปยุตฺโต). (2536). จะพัฒนาคนกันได้อย่างไร. กรุงเทพฯ: มูลนิธิพุทธธรรม.

________. (2542). พระพุทธศาสนาพัฒนาคนและสังคม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์การศาสนา

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต).(2549). สุขภาวะองค์รวมแนวพุทธ, กรุงเทพฯ:วัดญาณเวศกวัน.

พระพรหมบัณฑิต (ประยูร ธมฺมจิตโต). (2566). แก่นพุทธจิตวิทยา. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์เชนปริ้น.

พุทธทาสภิกขุ.(2529). แก่นพุทธศาสน์. กรุงเทพฯ: อรุณวิทยา.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ.ปยุตฺโต). (2561). การพัฒนาที่ยั่งยืน (พิมพ์ครั้งที่ 21). กรุงเทพฯ: ผลิธัมม์.

สุมานพ ศิวารัตน์.(2560). การพัฒนาคุณภาพชีวิตด้วยไตรสิกขา. วารสารสถาบันวิชาการป้องกันประเทศ. ปีที่ 8 ฉบับที่ 1 (มกราคม–เมษายน).

สุกัญญา รัศมีธรรมโชติ. (2547). Competency: เครื่องมือการบริหารที่ปฏิเสธไม่ได้. วารสาร Productivity, 9(53), 48.

สุรางค์ โค้วตระกูล. (2548). จิตวิทยาการศึกษา. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

Maslow, A. (1954). Motivation and Personality. Harper and Row.

Seligman, M. (2006). Learned optimism: How to change your mind and your life. Vintage.