ศูนย์เรียนรู้ชุมชนการจัดการปัญหาหมอกควันไฟป่า จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

หมอกควันและไฟป่า เป็นปัญหาวิกฤตของจังหวัดลำปางที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพของประชาชนโดยเฉพาะในเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ หญิงตั้งครรภ์และผู้ป่วยโรคเรื้อรัง นำมาซึ่งโรคต่าง ๆ หลายกลุ่มโรค ได้แก่ โรคระบบหัวใจและหลอดเลือด ระบบทางเดินหายใจ ตาอักเสบและผิวหนังอักเสบ เป็นต้น สาเหตุหลักเกิดจากการเผาป่า การลักลอบเผาหญ้าและเศษผลผลิตหลังการเก็บเกี่ยวในพื้นที่เกษตร หน่วยจัดการร่วม สสส. ระดับที่มีจุดเน้นสำคัญ จังหวัดลำปาง ได้ดำเนินการขับเคลื่อนโดยสนับสนุนงบประมาณแก่หมู่บ้านบริเวณรอบดอยพระบาท เขตอุทยานแห่งชาติเขลางค์บรรพตให้ร่วมกันแก้ไขปัญหาแบบบูรณาการอย่างมีส่วนร่วม “บ้านไร่พัฒนา” หมู่ 7 ตำบลพิชัย อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง เป็นตัวอย่างหนึ่งของความสำเร็จ กล่าวคือ 1) สามารถลดการเผาได้ร้อยละ 100 2) ได้รับการพัฒนาเป็น “ต้นแบบ” ศูนย์เรียนรู้การลดการเผาป่าและพื้นที่เกษตร 3) ใช้ฐานข้อมูลเชื่อมโยงกับข้อมูลศูนย์ปฏิบัติการควบคุมไฟป่าจังหวัด และ 4) ผลิตสื่อเพื่อการสื่อสารสาธารณะหลายช่องทาง เพื่อสร้างการรับรู้และยกระดับกระบวนการเรียนรู้ของกลุ่มเป้าหมายและเครือข่าย ผลการดำเนินงานดังกล่าวทำให้คนในชุมชนเกิดความตระหนักรักษ์ป่า และเข้ามามีส่วนร่วมในกิจกรรมต่าง ๆ เช่น การทำแนวกันไฟ การสร้างฝายชะลอน้ำ การระดมทุนเข้ากองทุนภัยพิบัติหมู่บ้าน ทำให้กองทุนเติบโตขึ้นสามารถใช้ดำเนินกิจกรรมเกี่ยวกับป่าได้ตลอดทั้งปี