ประชาธิปไตยตามหลักธัมมิกสังคมนิยมของพุทธทาส ภิกขุ

Main Article Content

เสกศักดิ์ อยู่ดี
สุธีญา พรหมมาก
ทวนธง ครุฑจ้อน

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มุ่งเน้นการวิเคราะห์แนวคิดประชาธิปไตยตามหลักธัมมิกสังคมนิยม ที่พุทธทาสภิกขุได้นำเสนอให้เห็นว่า การปกครองในรูปแบบประชาธิปไตยที่แท้จริงควรตั้งอยู่บนพื้นฐานของธรรมะ เพื่อให้เกิดสมดุลระหว่างสิทธิเสรีภาพของปัจเจกบุคคลและความเป็นธรรมต่อสังคมส่วนรวม รวมทั้ง “ธัมมิกสังคมนิยม” ซึ่งเน้นความสำคัญของการเห็นแก่ส่วนรวมเป็นหลัก ไม่ใช่การยึดติดกับผลประโยชน์ส่วนบุคคล แนวทางนี้ส่งเสริมให้เกิดสังคมที่สมาชิกมีความเอื้อเฟื้อและสนับสนุนกัน สร้างความสงบสุขและคุณธรรมให้เป็นรากฐานของชีวิตร่วมกัน การผสมผสานแนวคิดธัมมิกสังคมนิยมกับประชาธิปไตยจะช่วยให้สังคมได้รับการสนับสนุนทั้งในด้านสิทธิเสรีภาพ และความเป็นระเบียบเรียบร้อยในทางสังคม พร้อมทั้งสร้างความสัมพันธ์ เชิงเคารพซึ่งกันและกันในหมู่พลเมือง แนวคิด "ธัมมิก" ตามมุมมองของพุทธทาสหมายถึงการน้อมนำธรรมะมาเป็นรากฐานในการสร้างระบบการปกครองที่เป็นธรรม เพื่อให้สังคมเดินหน้าไปในทิศทางที่ถูกต้องและลดความขัดแย้ง แนวคิดนี้มุ่งเน้นการพัฒนาคุณธรรมและจริยธรรมแก่พลเมือง พร้อมสร้างความพร้อมในการอยู่ร่วมกันอย่างสงบ ลดการเกิดข้อขัดแย้งภายในสังคมโดยเน้นการเคารพและการทำหน้าที่พลเมืองที่ดี การใช้ธรรมะเป็นรากฐานของประชาธิปไตยยังช่วยเสริมสร้างความสามัคคีและปฏิสัมพันธ์เชิงบวกในสังคมที่มีความแตกต่างอย่างหลากหลาย พุทธทาสภิกขุยังชี้ให้เห็นว่า ประชาธิปไตยไม่เพียงแต่สร้างสิทธิเสรีภาพในระดับปัจเจกบุคคล แต่ยังนำไปสู่สังคมที่เป็นปึกแผ่น มั่นคง และเจริญรุ่งเรือง

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
อยู่ดี เ., พรหมมาก ส. . . ., & ครุฑจ้อน ท. . (2025). ประชาธิปไตยตามหลักธัมมิกสังคมนิยมของพุทธทาส ภิกขุ. วารสารพุทธศาสตร์ มจร.อุบลราชธานี, 7(1), 1977–1988. สืบค้น จาก https://so12.tci-thaijo.org/index.php/JOBU2025/article/view/4700
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

ประชาไทออนไลน์. (2554). ธัมมิกสังคมนิยมแบบเผด็จการ โดย พุทธทาสภิกขุ พิมพ์แจกเป็นที่ระลึกในงานฌาปนกิจศพ นางมณฑา หมื่นนิกร ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยาราม กรุงเทพมหานคร วันเสาร์ที่ 13 ธันวาคม 2518. สืบค้นเมื่อ 9 พฤศจิกายน 2567, จาก https://prachatai.com/journal/2011/05/35144.

พิชัย สุขวุ่น. (2558). บทวิจารณ์หนังสือธัมมิกสังคมนิยม. วารสารราชภัฏสุราษฎร์ธานี, 2(1),181-188.

พระอุดมปัญญาภรณ์. (2565). พระพุทธศาสนากับประชาธิปไตย. วารสาร มจร อุบลปริทรรศน์, 7(2), 222-230.

พระมหาวุฒิชัย วชิรเมธี. (2550). ธัมมิกประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ: บ้านพระอาทิตย์.

ลิขิต ธีรเวคิน. (2553). การเมืองการปกครองของไทย. พิมพ์ครั้งที่ 8 แก้ไขปรับปรุง. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

วิสุทธิ์ โพธิแท่น. (2550). แนวคิดพื้นฐานของประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะรัฐมนตรีและราชกิจจานุเบกษา.

สถาบันปรีดี พนมยงค์. (2564). ประชาธิปไตยเบื้องต้นสำหรับสามัญชน. สืบค้นเมื่อ 9 พฤศจิกายน 2567, จาก https://pridi.or.th/th/content/2021/09/831

สำนักข่าว ที-นิวส์. (2567). ประชาธิปไตยตามใจกู!! พุทธทาสวิจารณ์: สังคมระส่ำระสายเพราะ "ประชาธิปไตยตามใจกิเลส" ถึงเวลาแล้วที่จะต้อง "เผด็จการด้วยธรรมะ"!!.

สืบค้นเมื่อ 10 พฤศจิกายน 2567, จาก https://www.tnews.co.th/variety/313508