ศึกษาพัฒนาการรูปแบบการเข้าปริวาสกรรมตามแนวทางพระพุทธศาสนาในท้องถิ่นอีสาน

บทคัดย่อ

บทความนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ ได้แก่ 1) เพื่อศึกษาปริวาสกรรมในพระพุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาความเชื่อการเข้าปริวาสกรรมในพระพุทธศาสนาของพุทธศาสนิกชน 3) เพื่อศึกษาพัฒนาการของรูปแบบการเข้าปริวาสกรรมตามแนวทางพระพุทธศาสนาในท้องถิ่นอีสาน งานวิจัยนี้เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า พุทธานุญาตให้อยู่ปริวาสกรรมนั้นก็เพื่อให้เห็นว่า คณะสงฆ์นั้นมีการอยู่ร่วมกันแบบพี่น้อง ปกครองกันเหมือนพ่อปกครองลูก เคารพกันเหมือนศิษย์กับอาจารย์ ต้องสมัครสมานสามัคคีกัน เอื้อเฟื้อกันโดยธรรมวินัยในทุกโอกาส เป็นความเมตตากรุณาของพระพุทธองค์ ที่ทรงให้โอกาสแก่ภิกษุที่ยังอ่อนแอในพระธรรมวินัย ผู้ล่วงละเมิดสิกขาบท ได้กลับมีโอกาสแก้ไขสิ่งที่ผิดพลาด ให้เป็นปกติบริสุทธิ์กลับคืนมา มีศีลเสมอกันกับหมู่สงฆ์เหมือนเดิม เพื่อเป็นการดำรงรักษาไว้ซึ่งพระธรรมวินัย อันเป็นศาสดาแทนพระพุทธองค์ ให้คงอยู่คู่พระพุทธศาสนาต่อไป การเข้าปริวาสกรรมในอดีตเป็นเรื่องของปัจเจกบุคคลที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อชำระล้างมลทิน ปลดเปลื้องอาบัติหนักที่มีโทษมากคือ อาบัติสังฆาทิเสสโดยตรง ภิกษุผู้อยู่ปริวาสกรรมเองก็จะหลีกเร้นจากการคลุกคลีด้วยหมู่คณะไปอยู่แต่เพียงรูปเดียวในที่สงบสงัดเพื่อผลในการปลดเปลื้องตนเองจากอาบัติ การเข้าปริวาสกรรมในอดีตของสังคมไทยอีสาน ซึ่งแตกต่างจากการเข้าปริวาสกรรมในปัจจุบันอย่างชัดเจน เพราะปัจจุบันจะเป็นลักษณะรูปแบบของบุญประเพณีทำกันเป็นหมู่คณะ มีจุดมุ่งหมายมากกว่าหนึ่งอย่างคือ ทั้งต้องการปลดเปลื้องอาบัติที่มีโทษมากและต้องการจะอบรมให้ความรู้ในข้อวัตรปฏิบัติพระธรรมวินัย และพระกรรมฐานแก่พระภิกษุสงฆ์และประชาชนผู้สนใจ มีการประชาสัมพันธ์ให้พระภิกษุสงฆ์รวมทั้งประชาชนให้มาเข้าร่วมในบุญเข้าปริวาสกรรม เพื่อผลคือจะได้เป็นกำลังในการจรรโลงและเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้แพร่หลายมากยิ่งขึ้น ไม่มีบทลงโทษใด เป็นความประนีประนอม อะลุ่มอล่วยระหว่างกัน จึงทำให้จุดมุ่งหมายในการเข้าปริวาสกรรมเปลี่ยนแปลงไปอย่างที่เห็นกันอยู่ในปัจจุบัน