ศึกษาวิเคราะห์ปัจฉิมโอวาทในมหาปรินิพพานสูตร

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาหลักธรรมเรื่องความเสื่อมและความไม่ประมาทที่ปรากฏในปัจฉิมโอวาทในมหาปรินิพพานสูตร 2) วิเคราะห์หลักธรรมเรื่องความเสื่อมและความไม่ประมาทที่ปรากฏในปัจฉิมโอวาทในมหาปรินิพพานสูตร รวบรวมข้อมูลจากมหาปรินิพพานสูตร วิเคราะห์และนำเสนอแบบพรรณนาความ

ผลการศึกษา พบว่า ความเสื่อมของสังขาร 3 ประการ คือ 1) เสื่อมเพราะเป็นสภาพตั้งอยู่ชั่วขณะแล้วมีความแตกสลายเป็นที่สุด 2) เสื่อมเพราะความไม่มีตัวตน แต่มนุษย์หลงยึดมั่นโดยความเป็นตัวตน จึงทำให้ประสบกับความทุกข์ 3) เสื่อมเพราะถูกปัจจัยปรุงแต่ง หรือมีสิ่งอื่นเป็นปัจจัยและเป็นปัจจัยของสิ่งอื่น

การพิจารณาความเสื่อมของสังขารและความไม่ประมาทในการทำหน้าที่ ทำให้มีผลหรือได้รับประโยชน์ 4 ประการ ได้แก่ 1) รู้เท่าทันความจริงของสังขาร 2) เป็นการเตือนตนไม่ให้ประมาท 3) ไม่ทุกข์ใจเพราะสังขารทั้งหลาย 4) ได้ประสบความสุขในชีวิต ส่วนความไม่ประมาท 6 อย่าง ได้แก่ 1) ความไม่ประมาทในกาลเวลา 2) ความไม่ประมาทในวัย 3) ความไม่ประมาทในชีวิต 4) ความไม่ประมาทในการงาน 5) ความไม่ประมาทในการศึกษา 6) ความไม่ประมาทในการปฏิบัติธรรม