การออกแบบวัตถุประสงค์การเรียนรู้ของหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย : การวิจัยหลักสูตรด้วยการทำเหมืองข้อความและการเรียนรู้ของเครื่อง
คำสำคัญ:
สมรรถนะบัณฑิตครู, โมเดลภาษาขนาดใหญ่, การทำเหมืองข้อความ, การจำแนกหัวข้อเชิงความหมาย, การวิจัยหลักสูตรบทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ ได้แก่ (1) เพื่อพัฒนากรอบแนวคิดเบื้องต้นของสมรรถนะบัณฑิตครู คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จากกรอบมาตรฐานวิชาชีพครูของไทย พันธกิจของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และพันธกิจและค่านิยมของคณะครุศาสตร์ โดยใช้การจัดกลุ่มคำเชิงความหมาย (2) เพื่อปรับปรุงและยืนยันกรอบสมรรถนะบัณฑิตครู คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยใช้เทคนิคการจำแนกหัวข้อเชิงความหมายแบบกึ่งมีการกำกับ ที่อิงกรอบแนวคิดเบื้องต้น และ (3) เพื่อกำหนดวัตถุประสงค์การเรียนรู้ของหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต โดยการสังเคราะห์กรอบสมรรถนะบัณฑิตครู คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย แหล่งข้อมูลของการวิจัยนี้ ได้แก่ เอกสารที่เกี่ยวข้องกับนโยบาย มาตรฐานวิชาชีพครู กรอบสมรรถนะระดับสากล และความคิดเห็นจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย จำนวน 21 ฉบับ ข้อมูลหลักที่ใช้ในการวิเคราะห์คือคำและวลีสำคัญจำนวน 1,627 รายการ ที่เกี่ยวข้องกับคุณลักษณะที่พึงประสงค์ของบัณฑิตครู ทั้งนี้ข้อมูลคำและวลีดังกล่าวเก็บรวบรวมจากการสกัดจากเอกสารด้วยโมเดลภาษาขนาดใหญ่ การวิเคราะห์ข้อมูลจำแนกเป็น 2 ขั้นตอน ขั้นตอนแรกเป็นการสร้างกรอบแนวคิดเบื้องต้นของสมรรถนะบัณฑิตครู โดยใช้การจัดกลุ่มข้อความจากเวกเตอร์ฝังความหมายร่วมกับการสังเคราะห์โดยผู้ทรงคุณวุฒิ และขั้นตอนที่สองเป็นการขยายและปรับปรุงกรอบแนวคิดเบื้องต้นให้เป็นกรอบสมรรถนะที่สมบูรณ์ โดยใช้การจำแนกหัวข้อเชิงความหมายแบบกึ่งมีการกำกับ จากนั้นทำการวิพากษ์วัตถุประสงค์การเรียนรู้ที่กำหนดขึ้นโดยผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในการบริหารหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ผลการวิจัยได้กรอบสมรรถนะบัณฑิตครู คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ที่ประกอบด้วย 4 ด้าน ได้แก่ (1) การออกแบบการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนบนฐานเทคโนโลยีและข้อมูล (2) การบริหารจัดการและการตัดสินใจทางการศึกษา (3) การพัฒนาตนเองและการทำงานร่วมกับผู้อื่น และ (4) จริยธรรม ความเสมอภาค และพลเมืองโลก กรอบสมรรถนะที่ได้มีความสมบูรณ์เชิงเนื้อหาและได้รับการยืนยันเชิงหลักฐานด้วยการวิเคราะห์เชิงสถิติของเนื้อหาทั้งในระดับคำและระดับเอกสาร จากนั้นนำไปใช้เป็นฐานในการกำหนดวัตถุประสงค์การเรียนรู้ของหลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต เพื่อให้บัณฑิตสามารถบูรณาการข้อมูล เทคโนโลยี และหลักจริยธรรมในการออกแบบ ตัดสินใจ และพัฒนาการเรียนรู้ได้อย่างยั่งยืน ผลลัพธ์การเรียนรู้ที่ได้จึงสะท้อนบทบาทใหม่ของครูในศตวรรษที่ 21 ในฐานะวิศวกรการเรียนรู้ผู้มีความสามารถเชิงระบบ ยืดหยุ่นทางความคิด และมีความรับผิดชอบต่อสังคมและโลกดิจิทัล
เอกสารอ้างอิง
คณะกรรมการคุรุสภา. (2562). ประกาศคณะกรรมการคุรุสภา เรื่อง รายละเอียดของมาตรฐานความรู้และประสบการณ์วิชาชีพครู ตามข้อบังคับคุรุสภา ว่าด้วยมาตรฐานวิชาชีพ (ฉบับที่ 4) พ.ศ. 2562. ราชกิจจานุเบกษา, เล่ม 137, ตอนพิเศษ 109 ง. https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/17130946.pdf
คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (2562). หลักสูตรครุศาสตรบัณฑิต (หลักสูตร 4 ปี) : หลักสูตรปรับปรุง พ.ศ. 2562. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (2567). แผนยุทธศาสตร์ 2024-2028 : Innovate, Research, Prepare and Engage. https://www.edu.chula.ac.th/index.php/strategies
จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. (2567). วิสัยทัศน์และยุทธศาสตร์. https://www.chula.ac.th/about/administration/vision-and-strategy/
สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา. (2565). มาตรฐานคุณวุฒิระดับอุดมศึกษา พ.ศ. 2565. ราชกิจจานุเบกษา. https://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2565/A/020/T_0028.PDF
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2579. http://www.onec.go.th/index.php/book/BookView/1540
สำนักวิจัยและพัฒนาการศึกษา สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2565). ทักษะที่จำเป็นแห่งอนาคต (Future Skill) เพื่อเตรียมการพัฒนาคุณภาพคนไทยทุกช่วงวัย รองรับการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว (Disruption) ของโลกศตวรรษที่ 21 : ผลการศึกษาและแนวทางการส่งเสริม. สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ. http://www.thaiedresearch.org/home/paperview/180873
Awasthi, R., & Tiwari, A. (2024). Role of data mining in redesigning the existing curriculum: A survey-based literature review. Journal of Computational Analysis and Applications, 33(7), 1552–1564. https://eudoxuspress.com/index.php/pub/article/view/1754
Benoit, K., Watanabe, K., Wang, H., Nulty, P., Obeng, A., Müller, S., & Matsuo, A. (2018). quanteda: An R package for the quantitative analysis of textual data. Journal of Open Source Software, 3(30), Article 774. https://doi.org/10.21105/joss.00774
Bringula, R., Ulfa, S., Miranda, J. P. P., & Atienza, F. A. L. (2022). Text mining analysis on students’ expectations and anxieties towards data analytics course. Cogent Engineering, 9(1), Article 2127469. https://doi.org/10.1080/23311916.2022.2127469
Datakruroo. (2025). TidyChunking: Smart markdown chunking for text analysis [R package]. GitHub. https://github.com/datakruroo/TidyChunking
Dondi, M., Klier, J., Panier, F., & Schubert, J. (2021). Defining the skills citizens will need in the future world of work. McKinsey & Company. https://www.mckinsey.com/industries/public-sector/our-insights/defining-the-skills-citizens-will-need-in-the-future-world-of-work
Google. (n.d.). Gemini for Google Workspace prompting guide 101: A quick-start handbook for effective prompts. https://services.google.com/fh/files/misc/gemini-for-google-workspace-prompting-guide-101.pdf
Kotsiou, A., Fajardo-Tovar, D. D., Cowhitt, T., Major, L., & Wegerif, R. (2022). A scoping review of future skills frameworks. Irish Educational Studies, 41(1), 171–186. https://doi.org/10.1080/03323315.2021.2022522
Ministry of Education Thailand. (2024). Transforming education in the digital era: Happy learning: anywhere anytime. https://13ased.moe.go.th/wp-content/uploads/2024/08/E-Book-Transforming-Education-in-the-Digital-Era.pdf
National Institute of Education. (2024). The enhanced V³SK model. Nanyang Technological University. https://www.ntu.edu.sg/nie/about-us/programme-offices/office-of-teacher-education-and-undergraduate-programmes/te21/v3sk
OECD. (2019). OECD learning compass 2030: A series of concept notes. OECD Publishing. https://www.oecd.org/content/dam/oecd/en/about/projects/edu/education-2040/1-1-learning-compass/OECD_Learning_Compass_2030_Concept_Note_Series.pdf
OECD. (2023). OECD digital education outlook 2023: Towards an effective digital education ecosystem. OECD Publishing. https://doi.org/10.1787/c74f03de-en
OpenAI. (2024, January 25). New embedding models and API updates. OpenAI. https://openai.com/index/new-embedding-models-and-api-updates/
Polat, E. (2025). Artificial intelligence literacy, lifelong learning, and fear of innovation: Identification of profiles and relationships. Education and Information Technologies, 30, 20183–20214. https://doi.org/10.1007/s10639-025-13548-y
Sandoval-Ríos, F., Gajardo-Poblete, C., & López-Núñez, J. A. (2025). Role of data literacy training for decision-making in teaching practice: A systematic review. Frontiers in Education, 10, Article 1485821. https://doi.org/10.3389/feduc.2025.1485821
Sievert, C., & Shirley, K. E. (2014). LDAvis: A method for visualizing and interpreting topics. In J. Chuang, S. Green, M. Hearst, J. Heer, & P. Koehn (Eds.), Proceedings of the Workshop on Interactive Language Learning, Visualization, and Interfaces (pp. 63–70). Association for Computational Linguistics. https://doi.org/10.3115/v1/W14-3110
Silge, J., & Robinson, D. (2016). Tidytext: Text mining and analysis using tidy data principles in R. Journal of Open Source Software, 1(3), Article 37. https://doi.org/10.21105/joss.00037
Teachers’ Council of Thailand. (2018). Southeast Asia teachers competency framework (SEA-TCF). https://www.seameo-innotech.org/wp-content/uploads/2020/09/SEA-TCF_2018.pdf
Tibshirani, R., Walther, G., & Hastie, T. (2001). Estimating the number of clusters in a data set via the gap statistic. Journal of the Royal Statistical Society Series B: Statistical Methodology, 63(2), 411–423. https://doi.org/10.1111/1467-9868.00293
U.S. Department of Education, Office of Educational Technology. (2023). Artificial intelligence and the future of teaching and learning: Insights and recommendations. U.S. Department of Education. https://www.ed.gov/sites/ed/files/documents/ai-report/ai-report.pdf
UNESCO. (2023a). Guidance for generative AI in education and research. UNESCO.
UNESCO. (2023b). Six pillars for the digital transformation of education. UNESCO.
UNESCO. (2023c). The futures we build: Abilities and competencies for future education and work. UNESCO Publishing. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000386933_eng
UNESCO. (2024). AI competency framework for teachers. UNESCO Publishing. https://www.unesco.org/en/articles/ai-competency-framework-teachers
Vreuls, J., van der Klink, M., Koeslag-Kreunen, M., Stoyanov, S., Boshuizen, H., & Nieuwenhuis, L. (2025). Responsive curriculum development: Which factors support breaking through institutional barriers? Journal of Vocational Education & Training, 77(3), 582–610. https://doi.org/10.1080/13636820.2023.2270470
Wickham, H., Averick, M., Bryan, J., Chang, W., McGowan, L. D., François, R., Grolemund, G., Hayes, A., Henry, L., Hester, J., Kuhn, M., Lin Pedersen, T., Miller, E., Bache, S. M., Müller, K., Ooms, J., Robinson, D., Seidel, D. P., Spinu, V., … Yutani, H. (2019). Welcome to the tidyverse. Journal of Open Source Software, 4(43), Article 1686. https://doi.org/10.21105/joss.01686
World Economic Forum. (2020). The future of jobs report 2020. https://www.weforum.org/publications/the-future-of-jobs-report-2020/
World Economic Forum. (2025). The future of jobs report 2025: Skill outlook. https://www.weforum.org/publications/the-future-of-jobs-report-2025/
Translated Thai References
Bureau of Educational Research and Development, Office of the Education Council. (2022). Future skills for preparing thai people of all ages for rapid global changes in the 21st century (Disruption): Study results and policy recommendations. Office of the Education Council, Ministry of Education. http://www.thaiedresearch.org/home/paperview/180873
Chulalongkorn University. (2024). Vision and strategy. https://www.chula.ac.th/about/administration/vision-and-strategy/
Faculty of Education, Chulalongkorn University. (2019). Bachelor of education program (4-year revised curriculum), B.E. 2562 (2019). Chulalongkorn University.
Faculty of Education, Chulalongkorn University. (2024). Strategic plan 2024–2028: Innovate, research, prepare and engage. https://www.edu.chula.ac.th/index.php/strategies
Office of the Education Council, Ministry of Education. (2017). National education plan 2017–2036. http://www.onec.go.th/index.php/book/BookView/1540
Office of the Higher Education Commission. (2022). Higher education qualification standards B.E. 2565 (2022). Royal Thai Government Gazette. https://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2565/A/020/T_0028.pdf
Teachers’ Council of Thailand. (2019). Announcement of the teachers’ council of Thailand on the details of professional knowledge standards and professional experience standards under the teachers’ council regulations on professional standards (4th edition), B.E. 2562 (2019). Royal Thai Government Gazette, 137, Special Issue 109 Ng. https://ratchakitcha.soc.go.th/documents/17130946.pdf
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 Siwachoat Srisuttiyakorn, Yotsawee Saifah, Kanit Sriklaub
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ตีพิมพ์ในวารสารนี้อยู่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)
