การบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามหลักพรหมวิหาร 4 ของโรงเรียนมัธยมศึกษาในเขตอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย

Main Article Content

พระสมส่ง ปุญญผโล (จันทะคีรี)
พระมหาสุภวิชญ์ ปภสฺสโร
จารุกิตต์ พิริยสุวัฒน์

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ เพื่อศึกษาสภาพการบริหารสถานศึกษาของผู้บริหาร และข้อเสนอแนะแนวทางการพัฒนาการบริหารสถานศึกษาตามหลักพรหมวิหาร 4 ของโรงเรียนมัธยมศึกษาในเขตอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย โดยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยแบบผสม กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้แก่ ตัวแทนผู้บริหารสถานศึกษา ตัวแทนคณะครูผู้สอน และบุคลากรอื่นๆในโรงเรียนมัธยมศึกษา โรงเรียนละ 5 คน 3 โรงเรียน รวมเป็น 15 คน กำหนดกลุ่มตัวอย่างโดยใช้ตารางของ เครซี่และมอร์แกน โดยการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ได้แก่ แบบสอบถาม มีค่าความเชื่อมั่น .97 และแบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ผลวิจัย พบว่า 1) ค่าเฉลี่ยและส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานการบริหารสถานศึกษาตามหลักพรหมวิหาร 4 ของผู้บริหารสถานศึกษาของโรงเรียนมัธยมศึกษาในเขตอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย โดยภาพรวม (=3.71) ที่มีการบริหารอยู่ในระดับมาก คือ การบริหารสถานศึกษาทางด้านเมตตา (=3.79) รองลงมา คือ การบริหารสถานศึกษาทางด้านอุเบกขา (=3.78) และการบริหารสถานศึกษาทางด้านกรุณา (=3.72) และต่ำสุดน้อยที่สุด คือ การบริหารสถานศึกษาทางด้านมุทิตา (=3.71)   มีการปฏิบัติในระดับมาก โดยด้านที่มีการปฏิบัติในระดับสูงสุด คือ การบริหารสถานศึกษาด้านเมตตา รองลงมา คือ การบริหารสถานศึกษาด้านอุเบกขา และการบริหารสถานศึกษาด้านกรุณา ตามลำดับ ส่วนด้านที่มีการปฏิบัติในระดับต่ำที่สุด คือ การบริหารสถานศึกษาด้านมุทิตา 2. เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาการบริหารสถานศึกษาตามหลักพรหมวิหาร 4 ของโรงเรียนมัธยมศึกษาในเขตอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ดังนี้ (1) ควรเป็นกัลยาณมิตรกับเพื่อนร่วมงาน ช่วย แนะนําสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อบุคลากรในสถานศึกษา (2) ควรให้คําแนะนําให้คําปรึกษาด้วยความสุภาพ ใช้วาจาที่สุภาพและปฏิบัติตามวาจาที่ให้ไว้แก่เพื่อนร่วมงาน (3) ควรเป็นที่ปรึกษาที่ดี ให้ คําแนะนําแก่เพื่อนร่วมงานเมื่อมีปัญหา ควรพิจารณาความดีความชอบของบุคลากรในสถานศึกษาอย่างยุติธรรม (4) ควรวางใจเป็นกลางกลางกับบุคลากร เพื่อสร้างสัมพันธ์ที่ดีต่อเพื่อนร่วมงานและแนวทางการนําหลักพรหมวิหาร 4 ไปใช้ในบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษา ควรส่งเสริมการนําหลักพรหมวิหาร 4 ประกอบด้วยด้านเมตตา ด้าน กรุณา ด้านมุทิตา ดานอุเบกขา ไปใช้ในการบริหารสถานศึกษา และบุคลากรในสถานศึกษาให้มากขึ้นเพื่อปรับปรุงและพัฒนาการทํางานให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้นต่อไป

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ปุญญผโล (จันทะคีรี) พ. ., ปภสฺสโร พ. . ., & พิริยสุวัฒน์ จ. . (2023). การบริหารโรงเรียนมัธยมศึกษาตามหลักพรหมวิหาร 4 ของโรงเรียนมัธยมศึกษาในเขตอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย. วารสารพุทธศาสตร์ มจร.อุบลราชธานี, 5(1), 443–454. สืบค้น จาก https://so12.tci-thaijo.org/index.php/JOBU2025/article/view/4505
ประเภทบทความ
บทความวิจัย

เอกสารอ้างอิง

บุญชม ศรีสะอาด. 2556. การวิจัยเบื้องต้นฉบับปรับปรุง. พิมพ์ครั้งที่ 9. กรุงเทพฯ: บริษัทสุวีรา สาส์น จํากัด.

ผ่องพรรณ ตรัยมงคลกุล, 2555. การวิจัยแบบประสม:ทางสายกลางของการวิจัย การออกแบบการวิจัย. กรุงเทพฯ: สํานักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตโต). 2543. พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 9. กรุงเทพฯ โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระเมธีธรรมาภรณ์ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). (2534). คุณธรรมสำหรับนักบริหาร, กรุงเทพฯ : มูลนิธิพุทธธรรม.

สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 19 เลย–หนองบัวลำภู. (2564). โรงเรียนมัธยมศึกษาในเขตอำเภอด่านซ้าย (ข้อมูลปี พ.ศ.2563 - 2564).

สมเดช สีแสง. (2543). คู่มือปฏิบัติราชการและเตรียมสอบผู้บริหารการศึกษา, ชัยนาท : เรียนดี.

อุทิศ การเพียร. (2558). การบริหารบุคลากรตามหลักพรหมวิหาร 4 ในทัศนะของบุคลากรตำแหน่งปฏิบัติการวิชาชีพและบริหารทั่วไป, บัณฑิตวิทยาลัย. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

บุญชม ศรีสะอาด. (2554). การวิจัยเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 9. กรุงเทพฯ: สุรีวิริยาสาส์น.

พระดนัย อนาโล. (2554). “การประยุกต์ใช้หลักพุทธธรรมในสถานศึกษา: กรณีศึกษาผู้บริหารสถานศึกษาจังหวัดนครสวรรค์”. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย.

พระมานิต เตชวโร. (2550). “รัฐศาสตร์แนวพุทธ: พรหมวิหาร 4 กับนักปกครอง”. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย.

วิสิทธิ์ มณี. (2547). “ภาวะผู้นำกับการบริหาร”. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยเกริก.