เสียงแห่งการเปลี่ยนแปลง: รถแห่และดนตรีในขบวนแห่ผีตาโขน อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิชาการเรื่องเสียงแห่งการเปลี่ยนแปลง:รถแห่และดนตรีในขบวนแห่ผีตาโขน อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการใช้ดนตรีในขบวนแห่ผีตาโขน ทั้งในด้านวัฒนธรรม ประเพณี การสื่อสารความเชื่อที่เกี่ยวข้องกับการบูชาผีตาโขน และการเปลี่ยนแปลงของดนตรีในขบวนแห่ผีตาโขนจากรูปแบบดั้งเดิมไปสู่การใช้รถแห่ในปัจจุบันผีตาโขนไม่ได้เป็นเพียงการละเล่นพื้นบ้านเท่านั้นแต่ยังเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สะท้อนถึงความเชื่อ วิถีชีวิตและอัตลักษณ์ของชุมชนอำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย ในอดีต ผีตาโขนเป็นส่วนหนึ่งของพิธีกรรมทางศาสนาและความเชื่ออย่างไรก็ตามปัจจุบันประเพณีนี้ได้มีการปรับตัวให้สอดคล้องกับบริบทสังคมที่เปลี่ยนแปลงกลายเป็นเทศกาลระดับประเทศที่ได้รับความนิยมในหมู่นักท่องเที่ยวการเปลี่ยนแปลง เช่น การดัดแปลงหน้ากาก เครื่องแต่งกาย และการนำรถแห่เข้ามา ช่วยเพิ่มความสนุกสนานและดึงดูดคนรุ่นใหม่ให้เข้ามามีส่วนร่วมมากขึ้นซึ่งการเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ก่อให้เกิดความท้าทายในด้านการรักษาคุณค่าดั้งเดิมและความศักดิ์สิทธิ์ของพิธีกรรม
Article Details
เอกสารอ้างอิง
ชไมพร พรเพ็ญพิพัฒน์. (2546). ผีตาโขน: มรดกแผ่นดินศรีสองรัก. กรุงเทพฯ: ต้นอ้อ 1999.
ไทยโรจน์ พวงมณี. (2554). การศึกษาอัตลักษณ์ประเพณีผีตาโขนประเพณีผีขนน้ำและประเพณีแห่ต้นดอกไม้: การออกแบบสร้างสรรค์ชุดการแสดงสำหรับการนำเสนอภาพลักษณ์ การท่องเที่ยวจังหวัดเลย (รายงานผลการวิจัย) กรุงเทพฯ: กระทรวงวัฒนธรรม.
ธีรภัทร คำทิ้ง และภาคภูมิ สุขเจริญ. (2564). ประเพณีบุญหลวงและการละเล่นผีตาโขน อำเภอ ด่านซ้าย จังหวัดเลย : บทบาทหน้าที่ในสถานะประเพณีประดิษฐ์ภายใต้สถานการณ์โรคโควิด-19. วารสารมหาวิทยาลัยหอการค้าไทย, 41(1), 21-36.
พงศทร พินิจวัฒน์. (2548). ศิลปกรรมท้องถิ่น: กรณีศึกษาหน้ากากผีตาโขน อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, กรุงเทพฯ.
พรพิทักษ์ แม้นศิริ. (2564). ประเพณีผีตาโขน: รูปแบบการสืบสานมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมสองแผ่นดินไทย-ลาว. บัณฑิตวิทยาลัย : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, มหาสารคาม.
สนอง อุปลา. (2546). พัฒนาการประเพณีผีตาโขน อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย. บัณฑิตวิทยาลัย : สถาบันราชภัฏเลย, เลย.
สาร สาระทัศนานันท์. (2542). ผีตาโขน (จังหวัดเลย): ประเพณี. สารานุกรมวัฒนธรรมไทย ภาคอีสาน กรุงเทพฯ: มูลนิธิสารานุกรมวัฒนธรรมไทย ธนาคารไทยพาณิชย์.
สุริยา ช่างทองคำ และสำนักงานปลัดกระทรวงวัฒนธรรม. การศึกษาประเพณีการแห่ผีตาโขน: การปรับตัวในยุคการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม. วารสารภาษาและวัฒนธรรมศึกษา, 3(2), 1-9.