กระบวนการเรียนรู้เชิงพุทธบูรณาการส่งเสริมการคิดเชิงวิพากษ์ในวิชาสังคมศึกษา

Main Article Content

พูลศักดิ์ หอมสมบัติ
พระครูวินัยธรพยัคอรุณ ปญฺญาพโล (ศรีมงคล)
พระดบัสวิน ปภสฺสโร (แสนสุริวงค์)
พระวงษ์ทอง สุภทฺโท (ต่อมคำ)

บทคัดย่อ

การส่งเสริมการคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking) เป็นเป้าหมายสำคัญของการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 โดยเฉพาะในวิชาสังคมศึกษาซึ่งเน้นการวิเคราะห์ข้อมูล ปรากฏการณ์ทางสังคม และจริยธรรมของมนุษย์ บทความนี้นำเสนอแนวคิดและกระบวนการเรียนรู้เชิงพุทธที่สามารถบูรณาการเพื่อส่งเสริมการคิดเชิงวิพากษ์ในชั้นเรียน ได้แก่ การใช้หลักไตรสิกขา อริยสัจ 4 และโยนิโสมนสิการ มาเป็นกลไกในการพัฒนาผู้เรียนให้สามารถวิเคราะห์ แยกแยะ และตัดสินใจอย่างมีเหตุผล โดยยึดหลักคุณธรรม จริยธรรม บทความนี้ยังได้เสนอรูปแบบการจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลางและใช้กระบวนการถกเถียงเชิงเหตุผลร่วมกับการฝึกสมาธิและเจริญสติ เพื่อให้ผู้เรียนพัฒนาการคิดเชิงวิพากษ์อย่างลึกซึ้งและยั่งยืน

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
หอมสมบัติ พ., ปญฺญาพโล (ศรีมงคล) พ. ., ปภสฺสโร (แสนสุริวงค์) พ. ., & สุภทฺโท (ต่อมคำ) พ. . (2025). กระบวนการเรียนรู้เชิงพุทธบูรณาการส่งเสริมการคิดเชิงวิพากษ์ในวิชาสังคมศึกษา. วารสารพุทธศาสตร์ มจร.อุบลราชธานี, 7(2), 33–44. สืบค้น จาก https://so12.tci-thaijo.org/index.php/JOBU2025/article/view/3109
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

กระทรวงศึกษาธิการ. (2551). หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.

ปิ่น มุทุกันต์. (2553). พุทธปรัชญากับการศึกษา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2546). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย.

สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แนวทางการจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาความสามารถในการคิดขั้นสูง. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค.

สุภีร์ ทุมทอง. (2560). การบูรณาการหลักพุทธธรรมกับการจัดการเรียนรู้เพื่อพัฒนาทักษะการคิด. วารสารศึกษาศาสตร์ปริทรรศน์, 32(2), 45-60.

Brookfield, S. D. (2012). Teaching for critical thinking: Tools and techniques to help students question their assumptions. Jossey-Bass.

Ennis, R. H. (1996). Critical thinking. Prentice-Hall.

Facione, P. A. (2015). Critical thinking: What it is and why it counts. Insight Assessment.

Gunaratana, B. H. (2001). Mindfulness in plain English. Wisdom Publications.