การบูรณาการโคก-หนอง-นาอินทรีย์วิถีพุทธเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความเชิงเอกสารนี้มุ่งอธิบายหลักการและแนวคิดของ “โคก-หนอง-นา” เกษตรอินทรีย์ และวิถีพุทธ ในฐานะกรอบบูรณาการเพื่อความยั่งยืนภายใต้ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยสังเคราะห์วรรณกรรมและหลักฐานเชิงประจักษ์ที่เกี่ยวข้อง ผลการวิเคราะห์บ่งชี้ว่า การผสานองค์ประกอบทั้งสามก่อเป็นระบบนิเวศที่พึ่งตนเองได้ เพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพ ลดการพึ่งพาปัจจัยภายนอก และเสริมความมั่นคงทางอาหาร-รายได้ในระดับครัวเรือน ทั้งยังเอื้อต่อสุขภาวะองค์รวมตามหลักพุทธธรรม (พอประมาณ มีเหตุผล และมีภูมิคุ้มกัน ภายใต้เงื่อนไขความรู้-คุณธรรม) บทความเสนอกรอบแนวคิดเชิงบูรณาการและข้อเชิงนโยบายเพื่อการขยายผลเชิงพื้นที่ โดยตอกย้ำว่า ความยั่งยืนเกิดจากการจัดการน้ำ ดินอย่างเป็นระบบการผลิตพืชอินทรีย์ และการฝึกจิตที่สอดคล้องกับธรรมชาติ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความนี้ได้รับการเผยแพร่ภายใต้สัญญาอนุญาต Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) ซึ่งอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถแชร์บทความได้โดยให้เครดิตผู้เขียนและห้ามนำไปใช้เพื่อการค้าหรือดัดแปลง หากต้องการใช้งานซ้ำในลักษณะอื่น ๆ หรือการเผยแพร่ซ้ำ จำเป็นต้องได้รับอนุญาตจากวารสาร
เอกสารอ้างอิง
กรมพัฒนาที่ดิน. (2563). คู่มือการออกแบบและบริหารจัดการพื้นที่เกษตรตามแนวทฤษฎีใหม่ประยุกต์สู่โคกหนองนาโมเดล. กรุงเทพฯ: กรมพัฒนาที่ดิน.
กรมการพัฒนาชุมชน. (2563). เกษตรทฤษฎีใหม่ประยุกต์สู่โคก หนอง นา. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://district.cdd.go.th/plapak/wp-content/uploads/sites/226/2020/11/ศาสตร์พระราชาสู่โคกหนองนาโมเดล.pdf [10 มิถุนายน 2568].
พระปลัดสำราญ ฐานธมฺโม .(2564). รูปแบบเกษตรอินทรีย์วิถีโคกหนองนาโมเดล: กรณีศึกษารูปแบบชุมชนสันติสุขของบ้านถ้ำโกบ ตำบลหน้าเขา อำเภอเขาพนม จังหวัดกระบี่. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต, สาขาวิชาสันติศึกษา, มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาปริญญา วรญาโณ และคณะ. (2560). เกษตรวิถีพุทธ : แนวคิดและการจัดการบนพื้นฐานของพลังชุมชน กรณีศึกษาจังหวัดอุดรธานี. รายงานการวิจัย, สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์, มหาวิทยาลัย มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระมหาหรรษา ธัมมหาโส และคณะ (2565). แนวคิดโคกหนองนาโมเดลเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน. วารสารศิลปการจัดการ. 6(1), 419-434. สืบค้นจาก https://so02.tcithaijo.orgindex.php/jam/article/view/254107/171534
พระอธิการพรนารายณ์ กิตฺติคุโณ (ปานบุตร). (2565). โคกหนองนาโมเดลกับการพัฒนาที่ยั่งยืนแนวพุทธศาสตร์. วารสารวิจยวิชาการ. 5(1), 285-292. สืบค้นจาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jra/article/view/245923
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2557). เศรษฐศาสตร์แนวพุทธ. พิมพ์ครั้งที่ 14. กรุงเทพฯ: จ. เจริญ อินเตอร์พริ้น.
รุจิกาญจน์ สานนท์ และคณะ. (2564). การประยุกต์ใช้โคกหนองนาโมเดลสำหรับการจัดการเกษตรในเมืองเพื่อความยั่งยืน. วารสารเครือข่ายส่งเสริมการวิจัยทางมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 4(2), 137–150. สืบค้นจาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/hsrnj/issue/view/17168
สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ. รายงานประจำปี 2563 (1 ตุลาคม 2562 - 30 กันยายน 2563). [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.rdpb.go.th/th/Download/รายงานประจำปี. [2 พฤศจิกายน 2568].
Chaisrisawatsuk, S., & Chaisrisawatsuk, W. (2024). Area-based development for sustainability: The case of Kok Nong Na model. Journal of Applied Economics and Management Strategy,11(2), 180–197. Retrieved from: https://kuojs.lib.ku.ac.th/index.php/jaems/article/view/5922
