ทฤษฎีสัจธรรมในพุทธปรัชญาเถรวาท: ศึกษาวิเคราะห์

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาทฤษฎีสัจธรรมในพุทธปรัชญาเถรวาท จากการศึกษาพบว่า ความรู้ที่เกิดตามแนวทางของพุทธปรัชญาเถรวาทนั้นเป็นความรู้ที่บริสุทธิ์และแท้จริง เป็นสิ่งที่พระพุทธเจ้าปฏิบัติอยู่เป็นเวลา 6 ปี และพระองค์ทรงได้พบเห็นสิ่งที่ถือว่าเป็นความจริงแท้ แน่นอน ทนต่อการพิสูจน์ และจะต้องเป็นสิ่งที่พิสูจน์ได้ว่าจริง นอกจากจะสัมพันธ์กับประโยชน์เชิงปฏิบัติแล้วความจริงยังสัมพันธ์กับการได้พิสูจน์ทดสอบว่าจริงด้วยตนเองในระดับของประสบการณ์ระดับประสาทสัมผัสหรือเหนือประสาทสัมผัสธรรมดา ซึ่งทฤษฎีสัจธรรมในพุทธปรัชญาเถรวาทมีอยู่ 4 ประการ ได้แก่ 1) การเกิดและดับของจิต 2) การเกิดและการตายของสรรพสิ่ง 3) กรรมวิภาค และ 4) นิพพาน ทั้งนี้ทฤษฎีสัจธรรมเหล่านี้จะต้องอยู่บนหลักการที่ว่า 1) ความจริงจะต้องตรงกันระหว่างการรับรู้และ สิ่งภายนอก หรือความจริงจะต้องตรงกันกับข้อเท็จจริง ถ้าขัดแย้งไม่ตรงกันก็ถือว่าไม่เป็นความจริง 2) ความจริงจะไม่ขัดแย้งกันในส่วนทั้งหมด หรือจะต้องมีความสอดคล้องกัน หลักคำสอนทางพุทธปรัชญาจะไม่เน้นเฉพาะความจริงที่ลงรอยกันทางทฤษฎีเท่านั้น แต่ยังเน้นถึงความจริงที่ลงรอยกันระหว่างภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติด้วย 3) ความจริงเป็นอัตถประโยชน์ที่ได้จากการปฏิบัติหรือสิ่งที่เป็นจริงตามหลักการของพุทธปรัชญาความจริงทุกอย่างจะต้องมีประโยชน์ หรือประโยชน์ทุกอย่างจะต้องเป็นจริง และความจริงนั้นจะต้องเป็นสิ่งที่พิสูจน์ได้ด้วยประสบการณ์สามัญหรือประสบการณ์พิเศษที่สามารถนำไปปฏิบัติได้และผลการปฏิบัตินั้นจะต้องนำไปสู่ความสงบสุขจริงที่สูงขึ้นไป และ 4) ความจริงจะต้องสิ่งที่พิสูจน์ทดลองได้ หรือพิสูจน์ได้ด้วยประสบการณ์นั้นๆ จะต้องมีเหตุผล พิสูจน์ทดลองได้ เป็นที่ยอมรับโดยนักปราชญ์ทั้งหลาย และเป็นความจริงสากลตลอดไป