คัมภีร์ใบลานในฐานะตัวพลิกเกม
คำสำคัญ:
คัมภีร์ใบลาน, ตัวพลิกเกม, โครงการพระไตรปิฎกฉบับธรรมชัยบทคัดย่อ
คัมภีร์ใบลานนี้ได้ทำหน้าที่เก็บรักษาคำสอนของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เพื่อส่งต่อคำสอนอันทรงคุณค่าจากรุ่นสู่รุ่น ยาวนานกว่า 2000 ปี หากแต่ความยากในการดูแลรักษาและเทคโนโลยีที่เปลี่ยนไปในปัจจุบัน ทำให้ความสำคัญของคัมภีร์ใบลานลดน้อยถอยลงไปทุกที
อย่างไรก็ดี แม้เราจะมีพระไตรปิฎกฉบับพิมพ์ที่ใช้กันอยู่แพร่หลายในปัจจุบัน แต่นักวิจัยยังคงประสบกับปัญหาของ “คำอ่านที่ต่างกัน” ในที่แห่งเดียวกัน โดยในบางครั้งจะพบว่าความเห็นนั้นถูกแบ่งออกเป็น 2 ฝ่าย ซึ่งยากต่อการตัดสินใจในการเลือกคำอ่าน และหลักไวยากรณ์เองก็ยากที่จะบอกได้ถึงสิ่งที่ควรจะเป็น แต่เมื่อเรามีหลักฐานชั้นปฐมภูมิหรือคัมภีร์ใบลาน ทำให้เราสามารถพิจารณา “คำอ่านที่ต่างกัน” นี้ได้อย่างมั่นใจมากขึ้น อันจะนำไปสู่ “คำอ่านดั้งเดิม”
ในบทความนี้ จะได้กล่าวถึงภูมิหลังของพระไตรปิฎกฉบับพิมพ์ทั้ง 4 ฉบับ รวมถึงหลักการในการคัดเลือกและตรวจชำระคัมภีร์ใบลานของโครงการพระไตรปิฎกฉบับธรรมชัย อีกทั้งยังยกตัวอย่างกรณีศึกษา acela/acelaka กรณีศึกษา dukkhasamudayaṃ/dukkhasamudayo ariyasaccaṃ รวมถึง dukkhanirodhaṃ/dukkhanirodho ariyasaccaṃ ซึ่งจากการศึกษาพบว่า acela และ dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ รวมถึง dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ มีความเป็นไปได้สูงที่จะเป็นคำอ่านดั้งเดิม ทั้งนี้เพราะมีคัมภีร์ใบลานเป็นกุญแจสำคัญในการศึกษาเปรียบเทียบคัมภีร์ ในฐานะของ “ตัวพลิกเกม”
เอกสารอ้างอิง
บรรเจิด ชวลิตเรืองฤทธิ์. “การศึกษาเปรียบเทียบพระไตรปิฎกบาลีฉบับใบลานเพื่อวินิจฉัยคำต่างในพระไตรปิฎก: กรณีศึกษาจากสุภสูตรแห่งคัมภีร์ทีฆนิกาย”. ธรรมธารา. ปีที่ 5 ฉบับที่ 1 (8) (มกราคม–มิถุนายน 2562). 117–158.
แม่ชีวิมุตติยา (สุภาพรรณ ณ บางช้าง). พระไตรปิฎกฉบับพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. กรุงเทพฯ: คราฟแมนเพรส, 2557.
สุชาดา ศรีเศรษฐวรกุล. “การสืบทอดพระไตรปิฎกใบลานอักษรขอมในประเทศไทยและกัมพูชา”. ธรรมธารา. ปีที่ 5 ฉบับที่ 1 (8) (มกราคม–มิถุนายน 2562). 73–113.
Chris Clark. “The Sixth Buddhist Council: Its Purpose, Presentation, and Product”. Journal of Burma Studies. Vol. 19 No. 1 (June 2015). 79–112.
Donald E. Smith. “Chapter 21: The Sinhalese Buddhist Revolution”. In South Asian Politics and Religion. Princeton: Princeton University Press, 1966. 453–488.
Franklin Edgerton. Buddhist Hybrid Sanskrit Vol. I: Grammar. New Haven: Yale University Press, 1953–1985.
_________. Buddhist Hybrid Sanskrit Vol. II: Dictionary. New Haven: Yale University Press, 1953–1985.
G. A. Somaratne. “Middle Way Eclecticism: The Text-Critical Method of the Dhammachai Tipitaka Project”. Journal of Buddhist Studies. Vol. 12 (January 2015). 207–239.
George Doherty Bond. “Chapter 3: The Buddha Jayanti and the Post-Jayanti Period”. In The Buddhist Revival in Sri Lanka: Religious Tradition, Reinterpretation and Response. Columbia: The University of South Carolina Press, 1988. 75–129.
Steven Collins. “On the very idea of the Pali Canon”. Journal of the Pali Text Society. Vol. 15 (1990). 89–126.
