ความแปรผันแห่งธาตุ 18 ในทางพระพุทธศาสนาเถรวาท

อธิบายเกี่ยวกับธาตุ 18 ในทางพระพุทธศาสนาเถรวาท

ผู้แต่ง

  • พระมหาจตุรงค์ จิรฏฺฐิโต กองพระไตรปิฎก ศูนย์พุทธศาสตร์ศึกษา DCI

คำสำคัญ:

ความแปรผัน, ธาตุ 18, พระพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์นำเสนอความแปรผันไปของธาตุที่แสดงให้เห็นถึงความไม่เที่ยงอย่างไร ธาตุนั้นบางครั้งพระพุทธเจ้าท่านตรัสว่า เป็นของร้อนบ้าง เป็นของเน่าเสียบ้าง โดยประการต่าง ๆ เพื่อให้เห็นความเบื่อหน่าย พิจารณาโดยความหมาย โดยความเป็นของร้อนธาตุ เป็นของไม่เที่ยง เป็นทุกข์และเป็นอนัตตาพิจารณาให้เห็นสภาพความเกิด แก่ เจ็บป่วยและตาย พิจารณาโดยอาการ 32 ให้เห็นสภาพของแต่ละชิ้นส่วนทางกาย พิจารณาธาตุโดยส่วนโลกุตตระที่เป็นเบื้องสูง ให้ถึงสภาพความเบื่อหน่ายและการบรรลุเข้าสู่พระนิพพาน

เอกสารอ้างอิง

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสตร ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 12. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2547.

พระอธิการทันจิต คุณธมฺโม. “ศึกษาหลักการกำหนดรู้ธาตุ 18 เป็นอารมณ์ ในการปฏิบัติวิปัสสนาภาวนา”, วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร. ปีที่ 4 ฉบับพิเศษ. 154–157.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2539.

มหามกุฎราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับสยามรฎฺฐเตปิฎกํ 2552. พิมพ์ครั้งที่ 5. กรุงเทพฯ: มหามกุฎราชวิทยาลัย, 2552.

____. พระไตรปิฎกพร้อมอรรถกถา แปล ชุด 91 เล่ม. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2534.

DOU. อาการ 32. ออนไลน์. https://kalyanamitra.org/th/article_detail.php?i=8907. [1 มีนาคม 2568].

ความแปรผันแห่งธาตุ 18 ในทางพระพุทธศาสนาเถรวาท

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

04/30/2025