ปัจจัยความสำเร็จของการบริหารจัดการฟาร์มตัวอย่าง เพื่อการพึ่งพาตนเองของชุมชน: กรณีศึกษาบ้านโคกไร่ใหญ่จังหวัดนราธิวาส
คำสำคัญ:
ปัจจัยความสำเร็จ, การบริหารจัดการ, ฟาร์มตัวอย่าง, การพึ่งพาตนเองบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยความสำเร็จของการบริหารจัดการฟาร์มตัวอย่างเพื่อการพึ่งพาตนเองของชุมชน กรณีศึกษาบ้านโคกไร่ใหญ่ จังหวัดนราธิวาส เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้วิธีการเก็บข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับผู้บริหารฟาร์มจำนวน 3 คน และเกษตรกรในฟาร์มตัวอย่างจำนวน 10 คน พร้อมศึกษาข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาอย่างเป็นระบบ
ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยความสำเร็จของฟาร์มตัวอย่างบ้านโคกไร่ใหญ่ประกอบด้วย 3 ด้านหลัก ได้แก่ (1) ด้านการบริหารจัดการ มีการจัดระบบอย่างมีโครงสร้าง แบ่งหน้าที่ชัดเจน มีการกำหนดนโยบายจากส่วนกลาง และได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐทั้งด้านสาธารณูปโภคและองค์ความรู้ (2) ด้านการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ โดยเกษตรกรมีการเรียนรู้จากประสบการณ์ตรง และฝึกฝนทักษะจากการลงมือปฏิบัติจริง ส่งผลให้เกิดความเชี่ยวชาญในการบริหารจัดการฟาร์ม (3) ด้านการพัฒนาและประยุกต์ใช้เทคโนโลยี มีการนำระบบน้ำหยดและระบบควบคุมอัตโนมัติมาใช้ เพื่อลดต้นทุนแรงงานและเพิ่มประสิทธิภาพในการผลิตนอกจากนี้ ฟาร์มยังมีแนวทางการพัฒนาที่ยั่งยืน เช่น การสร้างการมีส่วนร่วมของสมาชิก การถ่ายทอดความรู้ระหว่างกัน การปลูกฝังความสามัคคี
เอกสารอ้างอิง
โครงการพัฒนาตามพระราชดำริ. โครงการฟาร์มตัวอย่างบ้านโคกไร่ใหญ่. ออนไลน์. https://projects.rdpb.go.th/projects/6377518588231680. [6 มีนาคม 2568].
นิรันดร์ พูลสวัสดิ์. พุทธธรรมกับการพัฒนาชุมชนในสังคมพหุวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ: สถาบันพัฒนาชุมชนเพื่อสันติภาพ, 2562.
มหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา. รายงานวิจัย: การพัฒนาเกษตรกรรมชุมชนในพื้นที่ชายแดนใต้. ยะลา: ศูนย์วิจัยชายแดนใต้เพื่อสันติสุข, 2565.
ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้. รายงานสถานการณ์จังหวัดชายแดนภาคใต้ ปีงบประมาณ 2565. ยะลา: ศอ.บต., 2565.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 (พ.ศ. 2566–2570). กรุงเทพฯ: สำนักรัฐมนตรี, 2565.
สำนักงานส่งเสริมการปกครองท้องถิ่นจังหวัดนราธิวาส. รายงานผลการดำเนินงานฟาร์มตัวอย่างตามแนวพระราชดำริบ้านโคกไร่ใหญ่. นราธิวาส: สถจ.นราธิวาส, 2564.
อนุชา สายทอง. “การบริหารจัดการฟาร์มชุมชนเพื่อการพึ่งพาตนเองในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้”. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์, 2564.
Anthony, R. N. and Govindarajan, V. Management Control Systems. New York: McGraw-Hill, 2007.
Becker, G. S. Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis. Chicago: University of Chicago Press, 1993.
Boyatzis, R. E. The Competent Manager: A Model for Effective Performance. New Jersey: Wiley, 1982.
Chambers, R. and Conway, G. “Sustainable Rural Livelihoods: Practical Concepts for the 21st Century”. IDS Discussion Paper 296. (1992).
FAO. The future of food and agriculture – Trends and challenges. Rome, 2017.
Fayol, H. General and Industrial Management. Pitman. FAO. The future of food and agriculture – Trends and challenges. Rome, 2017.
Kolb, D. A. Experiential Learning: Experience as the Source of Learning and Development. New Jersey: Prentice Hall, 1984.
Likert, R. New Patterns of Management. New York: McGraw-Hill, 1961.
Mintzberg, H. Structure in Fives: Designing Effective Organizations. New Jersey: Prentice Hall, 1983.
Pretty, J. N. Regenerating Agriculture: Policies and Practice for Sustainability and Self-Reliance. London: Earthscan, 1995.
UNDP. Capacity Development Practice Note: Community Empowerment and Social Inclusion. 2005.
Womack, J. P. and Jones, D. T. Lean Thinking: Banish Waste and Create Wealth in Your Corporation. London: Free Press, 2003.
