อริยสัจ 4 กับการสร้างกรอบการตัดสินใจเชิงปัญญา ในการบริหารองค์กรยุค AI

Main Article Content

สมพงษ์ แซ่ท้อ
พัสกร อุ่นกาศ
สมชาย มะรินทร์
ประวิทย์ เอกเจริญสุข
วชิรญาณ์ รักบิดา

บทคัดย่อ

บทความนี้นำเสนอ Ariya-Wise Decision Framework หรือกรอบการตัดสินใจเชิงปัญญาด้วยอริยสัจ ซึ่งเป็นแนวคิดเชิงบูรณาการเพื่อสนับสนุนการตัดสินใจอย่างยั่งยืนในองค์กรยุคปัญญาประดิษฐ์ แม้ AI จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและความแม่นยำในการประมวลผลข้อมูต่างๆ แต่สิ่งที่สำคัญอีกประการหนึ่งคือต้องผสานเข้ากับปัญญาเชิงคุณธรรมด้วย เพื่อให้การบริหารและการตัดสินใจมีความรอบคอบ สอดคล้องกับหลักจริยธรรมและบริบททางสังคม กรอบแนวคิดนี้จึงอิงหลักการของหลักอริยสัจ 4 ในการแก้ไขปัญหาต่างๆอย่างเป็นระบบ ตั้งแต่การวิเคราะห์ปัญหา (ทุกข์) การค้นหาสาเหตุเชิงลึก (สมุทัย) การกำหนดเป้าหมายที่ตั้งอยู่บนคุณธรรม (นิโรธ) และการวางแผนพร้อมลงมือปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง (มรรค) โดยใช้ การคิดเชิงวิพากษ์ เป็นเครื่องมือหลักในการวิเคราะห์และกลั่นกรองข้อมูลต่าง ๆ เพื่อลดอคติและยืนยันความเที่ยงตรงในการสร้างและใช้งานระบบ AI การประยุกต์ใช้กรอบนี้ช่วยให้องค์กรสามารถจัดการความท้าทายในยุค AI ได้อย่างมีสติ ตั้งแต่การตระหนักรู้และกำหนดเป้าหมายชัดเจน การสร้างฐานข้อมูลที่เชื่อถือได้ ไปจนถึงการพัฒนาและประเมินผลระบบ AI ในทั้งมิติประสิทธิภาพและจริยธรรม ด้วยการผสานด้วยปัญญาเชิงข้อมูล (AI) และ ปัญญาเชิงคุณธรรม (อริยสัจ 4) องค์กรจึงสามารถตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ได้อย่างรอบด้าน มีเหตุผล รับผิดชอบ และบรรลุการเติบโตอย่างยั่งยืนในสภาวะแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

Article Details

ประเภทบทความ
บทความ

เอกสารอ้างอิง

จินดารัตน์ โพธิ์นอก. (2560). การคิดเชิงวิพากษ์. เรียกใช้เมื่อ 22 กันยายน 2568 จาก https://www.dailynews.co.th/article/614294

ทิศนา แขมมณี. (2554). ทักษะการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ สร้างสรรค์ และการคิดอย่างมีวิจารณญาณ : การบูรณาการในการจัดการเรียนรู้ ภาคีสมาชิก สานักธรรมศาสตร์และ การเมือง ราชบัณฑิตยสถาน. The Journalof the Royal lnstitute of Thailand, 36, (2),20.

นิพนธ์ วงศ์เกษม. (2534) . ความสัมพันธ์ระหว่างทักษะการคิดอย่างมีวิจารณญาณและความสนใจในอาชีพของนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนวัดดอนตูม จังหวัดราชบุรี. ในวิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2551). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 16). กรุงเทพฯ: เอส.อาร์พริ้นติ้งแมสโปรดักส์ จำกัด.

สาโรช บัวศรี. (2526). วิธีสอนตามขั้นทั้งสี่ของอริยสัจในการศึกษาตามแนวพุทธศาสตร์. กรุงเทพฯ: สำนักคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ.

เอกพงศ์ แพ่งกุล. (2561). โมเดลทางปัญญาสาหรับการตัดสินใจภายใต้เวลาจากัดด้วยการปรับแก้ทฤษฎีอาณาเขตการตัดสินใจแบบหลายตัวเลือก. ใน ดุษฎีนิพนธ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการวิจัยและสถิติทางวิทยาการปัญญา. วิทยาลัยวิทยาการวิจัยและวิทยาการปัญญา มหาวิทยาลัยบูรพา.

Russell, S.J. & Norvig, P. (2022). Artificial intelligence: A modern approach. (4th ed.). New Jersey: Prentice Hall.

Yang, L. et al. (2023). The Impact of Artificial Intelligence and Virtual Reality on Organizational Performance. Journal of Business Strategy, 44(4),255.

Woolfolk, A.E. (1993). Educational psychology. Boston, Massachusetts: Allyn and Bacon.