วิเคราะห์หลักบัญญัติพระวินัย 10 ประการ: กรณีศึกษา การตัดสินปัญหาพระวินัยช่วงสังคายนาครั้งที่ 1 ของพระมหากัสสปะ และการพิจารณาปัญหาคณะสงฆ์ในยุคปัจจุบัน
คำสำคัญ:
พระวินัย, พระมหากัสสปะ, สังคายนาครั้งที่ 1, หลักการตัดสินปัญหา , พระพุทธศาสนาบทคัดย่อ
ปัญหาที่เกิดขึ้นแก่คณะสงฆ์ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบันสาเหตุใหญ่อย่างหนึ่งเกิดจากการผิดพระวินัย เมื่อปัญหาใดๆเกิดแก่คณะสงฆ์แล้วเป็นหน้าที่ของผู้ปกครองที่จะดำเนินการตัดสินปัญหานั้นๆ หลักการอย่างหนึ่งที่สามารถนำมาใช้พิจารณาปัญหาด้านพระวินัยคือ หลักบัญญัติพระวินัย 10 ประการของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ดังนั้นบทความนี้จึงมุ่งนำเสนอการวิเคราะห์หลักบัญญัติพระวินัย 10 ประการ เพื่อนำมาศึกษาการตัดสินปัญหาพระวินัยช่วงทำสังคายนาครั้งที่ 1 ของพระมหากัสสปะตลอดจนนำมาใช้พิจารณาปัญหาของคณะสงฆ์ในยุคปัจจุบัน โดยรวบรวมหลักฐานจากเอกสารชั้นปฐมภูมิ คือ พระไตรปิฎกและเอกสารที่เกี่ยวข้อง แล้วนำมาศึกษาวิเคราะห์ร่วมกัน ผลการศึกษาพบว่า ประโยชน์แห่งการบัญญัติพระวินัย 10 ประการ ได้แก่ 1) เพื่อความยอมรับว่าดีแห่งสงฆ์ 2) เพื่อความสำราญแห่งสงฆ์ 3) เพื่อข่มบุคคลผู้เก้อยาก 4) เพื่ออยู่สำราญแห่งภิกษุผู้มีศีลเป็นที่รัก 5) เพื่อป้องกันอาสวะอันจะบังเกิดในปัจจุบัน 6) เพื่อกำจัดอาสวะอันจักบังเกิดในอนาคต 7) เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่ยังไม่เลื่อมใส 8) เพื่อความเลื่อมใสของชุมชนที่เลื่อมใสแล้ว 9) เพื่อความตั้งมั่นแห่งพระสัทธรรม 10) เพื่อถือตามพระวินัย จากหลักบัญญัติพระวินัยดังกล่าว สามารถจัดลงได้ 5 ประการหลัก คือ 1) ปรารภประโยชน์เพื่อความงดงามและอยู่เป็นสุขแห่งสงฆ์ 2) ปรารภประโยชน์เพื่อข่มและยกย่องแห่งบุคคล 3) ปรารภประโยชน์เพื่อการป้องกันและกำจัดกิเลสอาสวะ 4) ปรารภประโยชน์เพื่อความเลื่อมใสแห่งชุมชน 5) ปรารภประโยชน์เพื่อความตั้งมั่นสืบไปแห่งพระธรรมวินัย หลักการนี้สังเคราะห์เข้ากันได้กับการตัดสินปัญหาพระวินัยช่วงทำสังคายนาครั้งที่ 1 ของพระมหากัสสปะ และสามารถนำมาใช้พิจารณาปัญหาของคณะสงฆ์ในยุคปัจจุบันได้
เอกสารอ้างอิง
เกษม ฐิติสิทธา. “อคติ 4: หลักการบริหารจัดการของผู้นำ”. วารสาร มจร ปรัชญาปริทรรศ์. ปีที่ 1 ฉบับที่ 2 (กรกฏาคม–ธันวาคม 2561). 85–99.
ทศพร ศรีคำ/กลมเกลียว. พระไตรปิฎกและการตีความ. ม.ป.ท.: ม.ป.พ., ม.ป.ป.
ประพันธ์ ศุภษร. สัมมนาพระไตรปิฎกและอรรถกถา. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2562.
ปุ้ย แสงฉาย. พระไตรปิฎก มหาวิตถารนัย ๕๐๐๐ กัณฑ์. กรุงเทพฯ: ลูก ส.ธรรมภักดี, 2528.
____. มิลินทปัญหา ฉบับพร้อมด้วยอรรถกถา ฎีกา. กรุงเทพฯ: ลูก ส.ธรรมภักดี, 2511.
พระธรรมกิตติวงศ์. คำวัด. กรุงเทพฯ: เลี่ยงเชียง, 2548.
พระมหาดำรงค์ ปชฺโชตชโย. “รูปแบบการแก้ไขวิกฤติศรัทธาในพระสงฆ์ตามหลักปุคคลัปปสาทสูตร”. วารสารวิชาการสถาบันพัฒนาพระวิทยากร. ปีที่ 5 ฉบับที่ 3 (กรกฎาคม–กันยายน 2565). 196–205.
พระมหาสมชาย านวุฑฺโฒ. “สิกขาบทในพระปาฏิโมกข์เกิดขึ้นเมื่อใด”. วารสารธรรมธารา. ปีที่ 1 ฉบับที่ 1 (มกราคม–ธันวาคม 2558). 13–54.
พระหรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ 11. กรุงเทพฯ: เอส. อาร์. พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จำกัด, 2551.
ภัทรพร สิริกาญจน. “สำนักสันติอโศก: ความเป็นมาและบทบาททางศาสนาในสังคมไทย”. งานวิจัยทุนสนับสนุน. ศูนย์พุทธศาสน์ศึกษา: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2540.
มหามกุฏราชวิทยาลัย. พระไตรปิฎกสยามรัฐ ภาษาไทย. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2539.
____. พระไตรปิฎกและอรรถกถาแปล ฉบับมหามกุฏราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2555.
____. สฺยามรฏฺฐสฺส เตปิฏกํ. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2552.
มหาเถรสมาคม. มหาเถรสมาคมกับการปกครองคณะสงฆ์. ออนไลน์. http://mahathera.onab.go.th/index.php?url=content1&id=6. [26 กรกฎาคม 2564].
มิลา บายันต์. เกิดอะไรขึ้นกับเมืองพุทธ!!! หรือขบวนการล้มล้างมีอยู่จริง!!!. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ. http://clearmai.blogspot.com/2016/06/blog-post_21.html. [31 กรกฎาคม 2566].
วัดพระธรรมกาย. 70 ปี พระเทพญาณมหามุนี (หลวงพ่อธัมมชโย) กับ 100 กว่าโครงการฟื้นฟูศีลธรรมโลก. ปทุมธานี: มูลนิธิธรรมกาย, 2557.
สมาน สุดโต. วิบากกรรมวัดพระธรรมกาย ธัมมชโย และ มส. ออนไลน์. https://www.posttoday.com/politics/416106. [14 กุมภาพันธ์ 2559].
สุภาพรรณ ณ บางช้าง. ประวัติวรรณคดีบาลีในอินเดียและลังกา. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2526.
เสถียร โพธินันทะ. ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนา. กรุงเทพฯ: มหามกุฏราชวิทยาลัย, 2543.
Amarin. เปิดความลับ “ภาวนาพุทโธ” ใช้ 14 ล้านสร้างบุญ ญาติรอกลับบ้านฝังศพพ่อ (คลิป). ออนไลน์. https://www.amarintv.com/news/detail/77866. [1 พฤษภาคม 2566].
Isranews. ฉบับเต็ม! มติมหาเถรสมาคม ว่าด้วยสวดพระปาติโมกข์ 150 ข้อ ‘พระอธิการคึกฤทธิ์’. ออนไลน์. https://www.isranews.org/isranews/35159-buddhist_571217.html. [17 ธันวาคม 2557].
MGR Online. ฎีกาพิพากษายืนคุก 50 ปี “ภาวนาพุทโธ” ข่มขืนเด็ก!. ออนไลน์. https://mgronline.com/crime/detail/9520000050952. [7 พฤษภาคม 2566].
Sanook. ย้อนอดีตเณรแอ จอมขมังเวทย์. ออนไลน์. https://www.sanook.com/news/945041. [23 มิ.ย. 2553].
Sping. สรุปให้ ย้อนรอย “อดีตพระยันตระ” จากพระชื่อดัง ถูกแฉ ล่วงละเมิดสีกา. ออนไลน์. https://www.springnews.co.th/feature/817378. [22 ตุลาคม 2564].
