การพัฒนาคุณธรรมความเป็นครู เพื่อความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์
คำสำคัญ:
การพัฒนาคุณธรรม, ครู, มนุษย์ที่สมบูรณ์บทคัดย่อ
บทความนี้เป็นการนําเสนอแนวทางในการพัฒนาคุณธรรมความเป็นครูเพื่อความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ซึ่งจะส่งผลต่อการพัฒนาการจัดการศึกษาและการพัฒนาสังคม เริ่มจากการพัฒนาต้นน้ำ คือ “ครู” ให้ดี มี ความเป็นปูชนียบุคคล มีศักยภาพ มีคุณธรรม จริยธรรม เพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีแก่ปลายน้ำ คือ “ผู้เรียน” ที่จะยึดถือเป็นแบบอย่างตามแม่พิมพ์ เป็นคนดีของครอบครัว สังคม และประเทศชาติ การพัฒนาความเป็นครูเพื่อความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ ในทางพระพุทธศาสนาได้มีหลักธรรมที่แสดงให้เห็นถึงลักษณะของความเป็นครูที่ดีไว้จะยกมากล่าวเพียงบางประการพอสังเขป กล่าวคือ ครูที่ดีต้องมีกัลยาณมิตรธรรม 7 ประกอบด้วย 1) ปิโย น่ารัก ด้วยมีเมตตา 2) ครุ น่าเคารพ 3) ภาวนีโย น่าเจริญใจ 4) วัตตา รู้จักพูดให้ได้ผล 5) วจนักขโม อดทนต่อถ้อยคำ 6) คัมภีรัญจะ กะถัง กัตตา แถลงเรื่องล้ำลึกได้ และ 7) โน จัฏฐาเน นิโยชะเย ไม่ชักจูงไปในทางเสื่อมเสีย ครูสามารถทำหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยให้ผู้เรียนพัฒนาเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ และมีส่วนร่วมในการพัฒนาสังคม
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. ศธ. จี้ครูปรับบทบาทใหม่ทันกับเทคโนโลยีสอนเด็ก. ออนไลน์. http://www.moe.go.th/moe/th/news/detail.php?NewsID=34113&Key=hotnews. [25 พฤศจิกายน 2567].
ชาติ แจ่มนุช. สอนอย่างไรให้คิดเป็น. กรุงเทพฯ: เลี่ยงเชียง, 2545.
ดวงเดือน พินสุวรรณ์. คุณธรรมจริยธรรมสําหรับครู. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, 2562.
ประทีป พืชทองหลาง. “รูปแบบการปรึกษาเชิงพุทธตามหลักกัลยาณมิตร”. วิทยานิพนธ์ปริญญาดุษฎีบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2556.
พระครูปลัดสัมพิพัฒนธรรมาจารย์ (นิรันดร์ ศิริรัตน์). “การพัฒนามนุษย์ตามหลักพระพุทธศาสนา”. วารสารพุทธอาเซียนศึกษา Buddhist ASEAN Studies Journal (BASJ). ปีที่ 4 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม–ธันวาคม 2562). 1–17.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ 8. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2540.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. พิมพ์ครั้งที่ 40. กรุงเทพฯ: มูลนิธิธรรมทานกุศลจิต, 2557.
____. พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. พิมพ์ครั้งที่ 19. นนทบุรี: เอส. อาร์. พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จำกัด, 2553.
____. พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลศัพท์. พิมพ์ครั้งที่ 11. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, 2550.
พรรณอร อุชุภาพ. การศึกษาและวิชาชีพครู. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2561.
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน 2525. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์, 2531.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560–2579. กรุงเทพฯ: พริกหวานกราฟฟิค จำกัด, 2560.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. รายงานสถานการณ์ความยากจนและความเหลื่อมล้ำในประเทศไทย พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคม แห่งชาติ, 2561.
สุดาพร ลักษณียนาวิน. การเรียนรู้สู่การเปลี่ยนแปลง. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ, 2553.
สุรางค์ โค้วตะกูล. จิตวิทยาทั่วไป. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์, 2544.
