ปัญหาการตีความคำว่า “ทรัพย์” ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาตรา 137 ในยุคสังคมดิจิทัล

บทคัดย่อ

บทความวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาหลักเกณฑ์และแนวคำพิพากษาที่เกี่ยวข้องกับการตีความคำว่า  “ทรัพย์” ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 137 2) เพื่อวิเคราะห์ปัญหาและข้อจำกัดในการตีความคำว่า “ทรัพย์” ในยุคดิจิทัล โดยเฉพาะกรณีทรัพย์ที่ไม่มีรูปร่าง เช่น ข้อมูลดิจิทัล สินทรัพย์ดิจิทัล และโทเคนดิจิทัล 3) เพื่อเสนอแนวทางและข้อเสนอเชิงนโยบายในการปรับปรุงหรือขยายความหมายของคำว่า “ทรัพย์” ให้ครอบคลุมทรัพย์ในยุคดิจิทัล เพื่อให้กฎหมายแพ่งและพาณิชย์สามารถรองรับการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีและเศรษฐกิจอย่างเหมาะสม

          การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ใช้วิธีศึกษาวิเคราะห์เอกสาร  (Documentary Research) จากบทบัญญัติกฎหมาย คำพิพากษาศาลฎีกา ตำรา และบทความทางวิชาการที่เกี่ยวข้อง และสัมภาษณ์ผู้ทรงคุณวุฒิทางกฎหมายจำนวน 10 คน เพื่อนำข้อมูลมาวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis) จากนั้นนำข้อมูลทั้งหมดมาวิเคราะห์ ข้อเท็จจริงและแนวทางเชิงนโยบาย

          ผลการวิจัยพบว่า 1) การตีความคำว่า “ทรัพย์” ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 137 ยังคงอยู่ภายใต้กรอบแนวคิดแบบดั้งเดิมที่เน้นทรัพย์ที่มีรูปร่างและจับต้องได้ ส่งผลให้ทรัพย์ที่ไม่มีรูปร่าง เช่น ข้อมูลดิจิทัล หรือโทเคนดิจิทัล ไม่สามารถเข้าข่ายเป็น “ทรัพย์” ได้อย่างชัดเจน 2) การขาดบทบัญญัติและแนวคำพิพากษาที่รองรับทรัพย์สินดิจิทัลอย่างเป็นระบบ ทำให้เกิดช่องว่างทางกฎหมายและความไม่แน่นอนในการคุ้มครองสิทธิของเจ้าของทรัพย์ดิจิทัล 3) ควรมีการปรับปรุงแนวตีความและเสนอให้มีกฎหมายเฉพาะหรือการแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติ มาตรา 137 เพื่อขยายความหมายของคำว่า “ทรัพย์” ให้ครอบคลุมถึงทรัพย์สินดิจิทัล เพื่อให้สอดคล้องกับพัฒนาการทางเทคโนโลยี เศรษฐกิจ และหลักความยุติธรรมในสังคมดิจิทัลยุคปัจจุบัน