บทบาทพราหมณ์เกศสุริยง: การถ่ายทอดบทบาทผู้หญิง ในตัวละครพราหมณ์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาบทบาทพราหมณ์ของนางเกศสุริยงในการแสดงละครนอกเรื่อง สุวรรณหงส์ และ 2) เพื่อวิเคราะห์กระบวนท่ารำและวิธีการแสดงบทบาทพราหมณ์เกศสุริยงในตอนชมถ้ำ การวิจัยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยรวบรวมข้อมูลจากเอกสาร การสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญ จำนวน 2 คน การสังเกตแบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วม ทั้งนี้คัดเลือกข้อมูลด้วยวิธีการเลือกแบบเจาะจง และวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหาพรรณนาให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์

ผลการวิจัยพบว่า

1) บทบาทพราหมณ์ของนางเกศสุริยงปรากฏลักษณะสำคัญ 3 ประการ ได้แก่ บทบาทของหญิงที่ปลอมตัวเป็นพราหมณ์เพศชาย บทบาทที่แสดงถึงการเก็บงำอารมณ์ความเป็นหญิงไว้ภายใน และบทบาทที่แสดงออกถึงความเป็นผู้หญิงอย่างชัดเจนในบางสถานการณ์ โดยเฉพาะเมื่อถูกพระสุวรรณหงส์เกี้ยวพาราสี 2) กระบวนท่ารำและวิธีการแสดงมีลักษณะซับซ้อน อาศัยพื้นฐานภาษาท่าของตัวพระ เช่น ท่ายืน ท่าเรียก ท่าเดิน และนาฏยศัพท์ ได้แก่ การก้าวเท้าและการตั้งวงระดับ เพื่อสื่อถึงบุคลิกความสง่างามตามบทบาทพราหมณ์ ขณะเดียวกันมีการแทรกท่ารำแบบตัวนาง เช่น ท่าอายและท่าปัดป้อง เพื่อสะท้อนอารมณ์ความเป็นหญิงที่แฝงอยู่ภายใน ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่า การผสมผสานภาษาท่าของตัวพระและตัวนางในตัวละครเดียวกันเป็นเทคนิคสำคัญที่ช่วยสร้างความลุ่มลึกให้กับบทบาท และสามารถถ่ายทอดภาวะอารมณ์ที่หลากหลายได้อย่างมีประสิทธิภาพตามรูปแบบนาฏศิลป์ไทย