การกำกับดูแลแพลตฟอร์มดิจิทัลของหน่วยงานรัฐกับหลักนิติธรรม : กรณีศึกษามาตรา 20 แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2560
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาขอบเขตและหลักเกณฑ์ของมาตรา 20 แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2560 รวมถึงวิเคราะห์ความสอดคล้องของมาตราดังกล่าวกับหลักนิติธรรมและเสรีภาพในการแสดงออก นอกจากนี้ ยังพิจารณาประสิทธิภาพของกลไกการกำกับดูแลของภาครัฐในการระงับหรือลบข้อมูลบนแพลตฟอร์มดิจิทัล ตลอดจนเปรียบเทียบแนวทางการกำกับดูแลแพลตฟอร์มดิจิทัลในต่างประเทศที่มีมาตรการคุ้มครองสิทธิประชาชนที่เข้มแข็ง เพื่อหาแนวทางปรับปรุงกฎหมายให้มีความสอดคล้องกับหลักนิติธรรมมากขึ้น การวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการวิเคราะห์เอกสารทางกฎหมาย บทความวิชาการ และกรณีศึกษาทั้งในประเทศและต่างประเทศ รวมถึงใช้การวิเคราะห์เชิงเนื้อหา เพื่อประเมินความสอดคล้องของกฎหมายกับหลักนิติธรรม
ผลการศึกษาพบว่า มาตรา 20 ยังมีข้อจำกัดด้านหลักนิติธรรมในหลายประการ ได้แก่ ความไม่ชัดเจนของนิยามคำว่า “ศีลธรรมอันดีของประชาชน” การขาดกลไกอุทธรณ์ที่มีประสิทธิภาพ และการใช้อำนาจของรัฐที่อาจกระทบต่อเสรีภาพในการแสดงออก แม้ว่ากระบวนการพิจารณาของศาลจะช่วยควบคุมการใช้อำนาจรัฐ แต่ยังขาดมาตรฐานที่ชัดเจนในการพิจารณา
ผลการศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่าการปรับปรุงมาตรา 20 ไม่เพียงแต่ช่วยให้เกิดสมดุลระหว่างการรักษาความมั่นคงของรัฐและการคุ้มครองสิทธิประชาชน แต่ยังช่วยให้การกำกับดูแลแพลตฟอร์มดิจิทัลของไทยเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและสอดคล้องกับหลักการประชาธิปไตยมากขึ้น
Article Details
References
กิตติพงษ์ วัฒนเศรษฐ์. (2564). สิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารและข้อจำกัดภายใต้ พระราชบัญญัติคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2560. วารสารนิติศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 50(2), 89–112.
จุฑารัตน์ ธรรมวรานนท์. (2563). หลักนิติธรรมกับกฎหมายดิจิทัลในประเทศไทย: ศึกษากรณีมาตรา 20 แห่ง พ.ร.บ. คอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2560. วารสารกฎหมาย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 48(1), 55–78.
ชัยวัฒน์ ปานน้อย (2564). หลักนิติธรรมในยุคดิจิทัล: ความท้าทายและแนวทางการ ประยุกต์ใช้. วารสารนิติศาสตร์ร่วมสมัย, 7(1), 112-129.
ฐิติวุฒิ สุวรรณสิน (2563). การกำกับดูแลสื่อดิจิทัลในประเทศไทย: บทบาทของรัฐและผลกระทบต่อสิทธิพลเมือง. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
นิติรัฐ อุดมศักดิ์ (2563). สิทธิ เสรีภาพ และการควบคุมเนื้อหาดิจิทัล: วิเคราะห์กรณีรัฐไทยกับแพลตฟอร์มออนไลน์. วารสารสิทธิมนุษยชนศึกษา, 10(2), 89-105.
พรเทพ คงเกียรติขจร (2562). การตีความและบังคับใช้มาตรา 20 แห่งพระราชบัญญัติว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2560. วารสารนิติศาสตร์, 48(3), 55-72.
สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน. (2562). เสรีภาพในการแสดงออกกับการบังคับใช้กฎหมายว่าด้วยอาชญากรรมทางคอมพิวเตอร์ในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: สมาคมนักกฎหมาย สิทธิมนุษยชน.
Commission. (2022). The Digital Services Act: A new era of onlinecontent regulation in the EU. Retrieved from https://ec.europa.eu/digital- services-act
Dicey, A. V. (1885). Introduction to the study of the law of the constitution. Macmillan.
Fuller, L. L. (1964). The morality of law. Yale University Press.
Herzog, T. (2020). Judicial oversight in digital content regulation: Lessons from the European Union and Germany. European Law Review, 45(3), 301– 325.
Human Rights Watch. (2022). Freedom of expression and online censorship in Southeast Asia. Retrieved from https://www.hrw.org/
iLaw. (2563). มาตรา 20 พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์: ใครควรมีอำนาจตัดสินว่า “ข้อมูลไม่เหมาะสม”?. เรียกใช้เมื่อ 12 มกราคม 2568 จาก https://ilaw.or.th
International Covenant on Civil and Political Rights. (1966). United Nations Treaty Series, vol. 999, p. 171.
Peters, A., & May, J. (2021). Freedom of expression and platform regulation: A comparative analysis of the US and EU approaches. International Journal of Digital Law, 12(1), 45–72.
Sartor, G. (2009). Fundamental Rights and Legal Framework of the Information Society. In: B. Caron (Ed.), Law and the Internet (pp. 45–66). Oxford University Press.
The Digital Services Act. (2022). Regulation (EU) 2022/2065 of the European Parliament and of the Council. European Union.
The NetzDG (Network Enforcement Act). (2017). Germany.
United Nations Human Rights Committee. (2011). General Comment No. 34: Article 19: Freedoms of opinion and expression (UN Doc. CCPR/C/GC/34).
United States Supreme Court. (1997). Reno v. American Civil Liberties Union, 521 U.S. 844.
United States Supreme Court. (2017). Packingham v. North Carolina, 582 U.S. 98.