หลักนิติธรรมในรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560: ข้อสังเกตต่อการบังคับใช้ในบริบทของสังคมประชาธิปไตยของไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อวิเคราะห์บทบัญญัติที่เกี่ยวข้องกับหลักนิติธรรมในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2560 2) ศึกษารูปแบบและข้อจำกัดในการบังคับใช้หลักนิติธรรมในทางปฏิบัติ 3) เสนอข้อพิจารณาทางวิชาการเพื่อการธำรงและพัฒนาหลักนิติธรรมในบริบทของสังคมไทยที่เป็นประชาธิปไตยแบบจำกัด โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพเก็บข้อมูลผ่านแบบบันทึกการวิเคราะห์เนื้อหาของรัฐธรรมนูญและข้อมูลจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 7คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิเคราะห์เนื้อหาเชิงคุณภาพ และตีความหมายของบทบัญญัติและคำวินิจฉัยศาลภายใต้กรอบแนวคิดหลักนิติธรรมและประชาธิปไตยจำกัด
ผลการวิจัยพบว่า 1) รัฐธรรมนูญ พ.ศ.2560 ได้บัญญัติหลักนิติธรรมไว้อย่างชัดเจนในเชิงนโยบายและกฎหมาย แต่ยังขาดกลไกและมาตรการที่เข้มแข็งในการบังคับใช้และการกำกับดูแลส่งผลให้การนำหลักนิติธรรมไปปฏิบัติในทางปฏิบัติมีข้อจำกัดอย่างมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริบทของโครงสร้างอำนาจที่ไม่สมดุลและมีอำนาจนอกระบบ เช่นการใช้อำนาจตามมาตรา 44 ซึ่งลดทอนบทบาทขององค์กรอิสระและกระบวนการตรวจสอบถ่วงดุล 2) บทบาทขององค์กรตุลาการและองค์กรอิสระยังถูกจำกัดความเป็นอิสระและมีการแทรกแซงทางการเมือง ส่งผลให้หลักนิติธรรมถูกใช้อย่างเลือกปฏิบัติและไม่เท่าเทียมกันในทางปฏิบัติ 3) งานวิจัยเสนอว่าการธำรงหลักนิติธรรมอย่างยั่งยืนจำเป็นต้องอาศัยการปฏิรูปโครงสร้างองค์กรตุลาการและองค์กรอิสระ การส่งเสริมวัฒนธรรมนิติธรรม และการเพิ่มบทบาทของประชาชนและภาคประชาสังคมในการตรวจสอบและถ่วงดุลอำนาจรัฐ ทั้งนี้เพื่อสร้างรัฐที่มีนิติธรรมอย่างแท้จริงและยั่งยืนในอนาคต
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
Bingham, T. (2010). The Rule of Law. London: Penguin Books.
Chachavalpongpun, P. (2017). Thailand’s Rule of Law: The Gap Between Constitutional Text and Political Reality. Asian Survey, 57(4), 616-637. https://doi.org/10.1525/as.2017.57.4.616
Dicey, A. V. (1885). Introduction to the Study of the Law of the Constitution. (10th
ed.). London: Macmillan.
Ginsburg, T. (2017). Judicial Independence in New Democracies: Lessons from the
Thai Constitutional Court. Journal of Democracy, 28(4), 141-155. https://doi.org/10.1353/jod.2017.0062
Ginsburg, T., & Simpser, A. (2014). Constitutions in Authoritarian Regimes. Cambridge: Cambridge University Press.
Harding, A., & Leyland, P. (2011). Judicial Independence in the Twenty-First Century. Law Quarterly Review, 127, 257-275.
Khemthong, S. (2020). Constitutional Courts and Political Control: The Thai Experience. Journal of Southeast Asian Studies, 51(3), 432-449. https://doi.org/10.1017/S0022463420000254
Levitsky, S., & Way, L. A. (2010). Competitive Authoritarianism: Hybrid Regimes After the Cold War. Cambridge: Cambridge University Press.
Phongpaichit, P., & Baker, C. (2017). Thailand’s Political Economy: Growth, Inequality, and Democratization. Kuala Lumpu: Cambridge University Press.
Raz, J. (1979). The Authority of Law: Essays on Law and Morality. London: Clarendon Press.
Smith, M. (2018). The Independence of Judicial Institutions in Thailand: Challenges and Reforms.
International Journal of Constitutional Law, 16(2), 432-455. https://doi.org/10.1093/icon/moy061
Tamanaha, B. Z. (2004). On the Rule of Law: History, Politics, Theory. Cambridge: Cambridge University Press.
