การถ่วงดุลอำนาจในกระบวนการสอบสวนคดีอาญาของพนักงานสอบสวน : แนวทางเปรียบเทียบและข้อเสนอเพื่อการปฏิรูป
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์หลัก 3 ประการ ได้แก่ 1. เพื่อศึกษาแนวคิดและทฤษฎีเกี่ยวกับการถ่วงดุลอำนาจในการสอบสวนคดีอาญาของพนักงานสอบสวนตามหลักนิติธรรม เพื่อคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชน 2. เพื่อวิเคราะห์กระบวนการตรวจสอบและถ่วงดุลอำนาจของตำรวจในกระบวนการสอบสวนคดีอาญาในระบบกฎหมายต่างประเทศ ทั้งในระบบซีวิลลอว์และคอมมอนลอว์และ 3. เพื่อเปรียบเทียบข้อดีและข้อเสียของระบบถ่วงดุลอำนาจในการสอบสวนคดีอาญาของพนักงานสอบสวนในประเทศไทยและต่างประเทศ และเสนอแนวทางปฏิรูปที่เหมาะสมกับประเทศไทย
งานวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โดยเก็บข้อมูลจากเอกสารทางกฎหมาย หนังสือ ตำรา บทความวิชาการ รายงานวิจัย และกฎหมายต่างประเทศที่เกี่ยวข้อง (Documentary Research) ทั้งในระบบกฎหมายไทยและต่างประเทศ รวมถึงการศึกษาแนวคิดทางทฤษฎีเกี่ยวกับหลักนิติธรรม การแบ่งแยกอำนาจ และกลไกการถ่วงดุลอำนาจในกระบวนการยุติธรรมทางอาญา โดยใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis) และการวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบ (Comparative Analysis)
ผลการวิจัยพบว่า 1. การถ่วงดุลอำนาจในชั้นสอบสวนเป็นองค์ประกอบสำคัญของหลักนิติธรรม ซึ่งยังขาดความชัดเจนในระบบกฎหมายไทย ส่งผลต่อความน่าเชื่อถือและความโปร่งใสของกระบวนการยุติธรรม 2. ระบบกฎหมายต่างประเทศ เช่น สหรัฐอเมริกา อังกฤษ เยอรมนี และฝรั่งเศส มีการพัฒนาโครงสร้างถ่วงดุลอำนาจอย่างเป็นระบบ โดยให้อัยการ ศาล และองค์กรอิสระเข้ามามีบทบาทในการควบคุมการสอบสวนตั้งแต่ต้น 3.ระบบไทยยังคงรวมศูนย์อำนาจไว้ที่ตำรวจ และขาดกลไกตรวจสอบจากภายนอกอย่างมีประสิทธิภาพ จึงควรมีการปฏิรูปทั้งในระดับกฎหมายและโครงสร้าง เช่น การให้อัยการมีบทบาทร่วมสอบสวน การเพิ่มอำนาจศาลในการกำกับดูแล และการจัดตั้งองค์กรอิสระ รวมถึงการใช้เทคโนโลยีเพื่อเพิ่มความโปร่งใสในการสอบสวน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กิตติพงษ์ กิตยารักษ์. (2561). หลักนิติธรรมกับกระบวนการยุติธรรมทางอาญาในประเทศไทย. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์นิติธรรม.
นิพนธ์ เทอดอุดม. (2563). การตรวจสอบการใช้อำนาจของพนักงานสอบสวน: แนวทางการปฏิรูปในบริบทไทย. วารสารนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์,
(2), 45–67.วิษณุ เครืองาม. (2558). กฎหมายกับกระบวนการยุติธรรม: มุมมองจากหลักนิติธรรม. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
สำนักงานอัยการสูงสุด. (2564). บทบาทของอัยการในการกำกับดูแลการสอบสวนคดีอาญา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สำนักงานอัยการสูงสุด.
Ashworth, A., & Redmayne, M. (2020). The Criminal Process (5th ed.). Oxford: Oxford University Press.
Langbein, J. H. (2017). The Origins of Adversary Criminal Trial. Oxford: Oxford University Press.
Langer, M. (2018). Comparative analysis of prosecutorial control over police investigations. American Journal of Comparative Law, 66(3), 527–550.
Packer, H. (1968). The Limits of the Criminal Sanction. Stanford: Stanford University Press.
Stuntz, W. J. (2011). The Collapse of American Criminal Justice. Harvard: Harvard University Press.
