การเสริมสร้างเยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธแบบมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายเพื่อสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมในจังหวัดแพร่
คำสำคัญ:
การเสริมสร้าง, เยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธ, ภาคีเครือข่าย, สร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษากระบวนการเสริมสร้างเยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธแบบมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายเพื่อสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมในจังหวัดแพร่ 2) เพื่อเสริมสร้างเยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธแบบมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายเพื่อสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมในจังหวัดแพร่ และ 3) เพื่อประเมินผลการเสริมสร้างเยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธแบบมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายเพื่อสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมในจังหวัดแพร่ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 33 รูป/คน ได้แก่ ผู้บริหารสถานศึกษา บุคลากรทางการศึกษาที่รับผิดชอบด้านสิ่งแวดล้อม ผู้นำชุมชน ผู้ปฏิบัติงานด้านศาสนา เยาวชน และนักวิชาการด้านพระพุทธศาสนา ใช้วิธีดำเนินการวิจัยโดยการวิจัยเชิงเอกสาร การวิจัยเชิงคุณภาพ การวิจัยเชิงปฏิบัติการ เครื่องมือที่ใช้การวิจัยเป็นแบบการสัมภาษณ์ ชุดปฏิบัติการ การอบรมเชิงปฏิบัติการ และแบบประเมิน วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เนื้อหา ข้อมูลเชิงปริมาณใช้ค่าเฉลี่ย
ผลการศึกษาพบว่า
- กระบวนการเสริมสร้างเยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธเพื่อสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมเป็นกระบวนการพัฒนาเยาวชนให้เป็นบุคคลต้นแบบในการทำกิจกรรมจิตอาสาโดยยึดหลักพุทธธรรมผ่านการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายร่วมกันดำเนินกิจกรรมอนุรักษ์และพัฒนาสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืนโดยการเตรียมความพร้อมเยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธ รูปแบบกิจกรรมจิตอาสาวิถีพุทธเพื่อสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อม การดำเนินกิจกรรมพัฒนาเยาวชนจิตอาสาวิถีพุทธเพื่อสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อม การสร้างและการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย การต่อยอดและขยายผลกิจกรรมพัฒนาเยาวชนจิตอาสาวิถีพุทธเพื่อสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อม
- การเสริมสร้างเยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธเพื่อสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อม การจัดอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเรียนรู้บทบาทและหน้าที่ของเยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธ ปลูกฝังให้เห็นคุณค่าในการสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมในจังหวัดแพร่ โดยการให้ความรู้เรื่องเยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธ (พัฒนาปัญญา) แนวทางการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม (พัฒนาปัญญา) กิจกรรมเชิงปฏิบัติการเสริมสร้างเยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธ (พัฒนาศีล สมาธิ ปัญญา) สรุปและการสะท้อนคิด (พัฒนาปัญญา)
- การประเมินผลการเสริมสร้างเยาวชนต้นแบบจิตอาสาวิถีพุทธเพื่อสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อม ภาพรวมค่าเฉลี่ยความคิดเห็นเกี่ยวกับความรู้ที่ได้รับหลังจากการอบรมเชิงปฏิบัติการมากกว่าก่อนการอบรมเชิงปฏิบัติการ
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงศึกษาธิการ. (2545). คู่มือการตรวจสอบและประเมินสถานศึกษาเกณฑ์คุณภาพสำหรับสถานศึกษาสังกัดสำนักงานคณะกรรมการการประถมศึกษาแห่งชาติและกรมสามัญ. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการครู.
กระทรวงศึกษาธิการ. (2553). แนวทางการพัฒนาการวัดและประเมินคุณลักษณะอันพึงประสงค์ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551. กรุงเทพมหานคร: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทยจํากัด.
กองยุทธศาสตร์และงบประมาณ. (2564). แผนพัฒนาท้องถิ่น (พ.ศ.2566 – 2570). แพร่: องค์การบริหารส่วนจังหวัดแพร่.
คงศักดิ์ ธาตุทอง. (2547). เอกสารประกอบการสอนวิชาสิ่งแวดล้อมศึกษา เรื่อง จริยธรรมสิ่งแวดล้อม. ขอนแก่น : มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
นงลักษณ์ วิรัชชัย และรุ่งนภา ตั้งจิตรเจริญกุล. (2551). การวิเคราะห์แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงคุณธรรมจริยธรรมของคนไทย. กรุงเทพมหานคร : ศูนย์ส่งเสริมและพัฒนาพลังแผ่นดินเชิงคุณธรรม สำนักบริหารและพัฒนาองค์ความรู้.
ปวีนา ภูมิแดนดิน. (2565). การสอนสิ่งแวดล้อมโดยใช้การเรียนรู้แบบสร้างสรรค์เป็นฐาน สำหรับนักศึกษาปริญญาตรี มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม. วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาสิ่งแวดล้อมศึกษา. คณะสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรศาสตร : มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ปาณิภรณ์ ธีระวงศนันท์. (2564). การเสริมสร้างคุณลักษณะเยาวชนต้นแบบตามนโยบายปฏิรูปการศึกษา. วารสารวนัมฎองแหรกพุทธศาสตรปริทรรศน์, 8(1), 95 – 105.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). (2543). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม, พิมพ์ครั้งที่ 9. กรุงเทพมหานคร : มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2557). พุทธธรรม ฉบับขยายความ. พิมพ์ครั้งที่ 39. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตฺโต). (2550). ธรรมนูญชีวิต. พิมพ์ครั้งที่ 80. กรุงเทพมหานคร : บริษัทพิมพ์สวย จำกัด.
ไพบูลย์ วัฒนศิริธรรม และสังคม สัญจร. (2543). สํานักไทยที่พึงปรารถนา. กรุงเทพมหานคร : มูลนิธิบูรณะชนบทแห่งประเทศไทย.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ๒๕๕๔ เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธันวาคม 2556. พิมพ์ ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร : บริษัท นามมีบุคส๊พับลิเคชั่นส์.
วิชัย วงษ์ใหญ่. (2555). จิตอาสาในสารานุกรม วิชาชีพครูเฉลิมพระเกียรติพระเจ้าอยู่หัวเนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลมิพระชนมพรรษา 7 รอบ 5 ธันวาคม 2554. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานเลขาธิการคุรุสภา.
วินัย วีระวัฒนานนท์. (2555). สิ่งแวดล้อมศึกษาในยุคโลกร้อน. พิษณุโลก: พิษณุโลกดอทคอม.
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2565) แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติฉบับที่สิบสาม พ.ศ. 2566-2570. กรุงเทพมหานคร : สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี.
แสวง นิลนามะ. (2564). แนวทางส่งเสริมและพัฒนาการเรียนรู้คุณธรรมจริยธรรมด้านจิตสาธารณะของเด็กและเยาวชนในยุคปัจจุบัน. วารสาร มจร บาฬีศึกษาพุทธโฆสปริทรรศน์, 7(3), 126 - 140.
