ศึกษาวิเคราะห์คัมภีร์เกสา 5 เส้น ฉบับวัดร่องฟอง ตำบลร่องฟอง อำเภอเมืองแพร่ จังหวัดแพร่

ผู้แต่ง

  • อิทธิเชษฐ์ ใจงาม วิทยาลัยสงฆ์แพร่ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • พรหมเรศ แก้วโมลา วิทยาลัยสงฆ์แพร่ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • พระมหาสิทธิชัย ชยสิทฺธิ วิทยาลัยสงฆ์แพร่ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

คัมภีร์เกสา 5 เส้น, การปริวรรตคัมภีร์, การตรวจชำระคัมภีร์, คติธรรม, วัดร่องฟอง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อ 1. เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาและเนื้อหา เกสา 5 เส้น ฉบับวัดร่องฟอง ตำบลร่องฟอง อำเภอเมืองแพร่ จังหวัดแพร่ 2. เพื่อปริวรรต และตรวจชำระคัมภีร์ เกสา 5 เส้น ฉบับวัดร่องฟอง ตำบลร่องฟอง อำเภอเมืองแพร่ จังหวัดแพร่ 3. เพื่อวิเคราะห์คติธรรรมคัมภีร์เกสา 5 เส้น ฉบับวัดร่องฟอง ตำบลร่องฟอง อำเภอเมืองแพร่ จังหวัดแพร่

ผลการการศึกษา พบว่า

  1. คัมภีร์เกสา 5 เส้น เป็นคัมภีร์ที่จารึกไว้ที่วัดร่องฟอง ตำบร่องฟอง อำเภอเมืองแพร่ จังหวัดแพร่ สาระสำคัญคัมภีร์ใบลาน มีการจารพระไตรปิฎกลงบนใบลานครั้งแรก ในการสังคายนาพระไตรปิฏกครั้งที่ 5 เมื่อพุทธศักราช 433 ณ มหาวิหารในลังกาประเทศ
  2. จากการปริวรรตคัมภีร์ใบลานเรื่องเกสา 5 เส้นนี้ พบว่า สามเณรกัตต เป็นผู้แต่งขึ้นมาในเดือน 11 ออก 2 ค่ำ ส่วนจุลศักราชไม่ได้บันทึกไว้ ซึ่งลักษณะตัวอักษรเป็นตัวธัมม์ล้านนาและเป็นภาษาไทยล้านนาเพื่อรักษาสืบไป
  3. คติธรรมที่ปรากฏในคัมภีร์เกสา 5 ผู้วิจัยได้ค้นพบสาระสำคัญของคติธรรม 5 เรื่อง ดังนี้ คือ
    1. การสร้างพระเจดีย์เพื่อบรรจุเกสาของสัมมาสัมพุทธเจ้า 2. หลักศรัทธา 3. การสร้างบารมีของพระสัมมา
    สัมพุทธเจ้า 4. บุญกิริยาวัตถุ 3 และ 5. ทศพิราชธรรม 10 คติธรรมเหล่านี้ล้วนมีจุดประสงค์ที่สอนให้คนได้ปฏิบัติตนในหลักคุณงามความดีและเพื่อสร้างทาน ศีล ภาวนา เพื่อจรรลงพระพุทธศาสนาให้ครบ 5,000 วัสสา สืบต่อไป

เอกสารอ้างอิง

กฤษณพร สวนแสง. (2557). อักษรขอม/ใบลาน/การศึกษาเปรียบเทียบ. กรุงเทพมหานคร: มหาวิทยาลัยศิลปากร.

พระมหาณัฐพล พลาธิโก (กาศสนุก). (2564). การตรวจชำระและศึกษาหลักธรรมในคัมภีร์สืบชาตา ฉบับพระครูประโชติสิริวัฒน์. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาสหัส ฐิตสาโร และคณะ. (2556). คัมภีร์ใบลาน การสืบค้น การอนุรักษ์การถ่ายทอดภูมิปัญญา อําเภอกันทรวิชัย จังหวัดมหาสารคาม. รายงานการวิจัย. ศิลปวัฒนธรรมและกิจการพิเศษ: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

พระมหาสิทธิชัย ชยสิทฺธิ. (2563). การศึกษาวิเคราะห์คัมภีร์สัพคุรุปเทสของพระพุทธศาสนาในล้านนา. ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาสิทธิชัย ชยสิทฺธิ. (2563). ตำนานพระธาตุตะโค้งเจ้า (เก๋สา 8 เส้น) ฉบับใบลาน วัดร่องฟอง. แพร่: ไทยอุตสาหะการพิมพ์.

สถาบันอนุรักษ์คัมภีร์ใบลาน วัดสูงเม่น. (2559). เมืองคัมภีร์ธัมม์โบราณ มรดกธัมม์ มรดกโลก วัดสูงเม่น. แพร่: ไทยอุตสาหะการพิมพ์.

สมชาย ลำดวน. (2564). วัฒนธรรมใบลาน. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยสารคาม.

สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดแพร่. (2559). การอนุรักษ์คัมภีร์ใบลาน. แพร่: ไทยอุตสาหะการพิมพ์.

สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. (2560). คัมภีร์ใบลานฉบับหลวงในสมัยรัตนโกสินทร์. กรุงเทพมหานคร:สำนักหอสมุดแห่งชาติ.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

09-04-2025

รูปแบบการอ้างอิง

อิทธิเชษฐ์ ใจงาม, พรหมเรศ แก้วโมลา, & พระมหาสิทธิชัย ชยสิทฺธิ. (2025). ศึกษาวิเคราะห์คัมภีร์เกสา 5 เส้น ฉบับวัดร่องฟอง ตำบลร่องฟอง อำเภอเมืองแพร่ จังหวัดแพร่. วารสาร มจร โกศัยปริทรรศน์, 2(1), 16–24. สืบค้น จาก https://so12.tci-thaijo.org/index.php/jmkr/article/view/2420