การกระจายอำนาจและความสัมพันธ์ระหว่างรัฐบาลกลางกับท้องถิ่นในประเทศไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งศึกษาพัฒนาการของการกระจายอำนาจในประเทศไทยและความสัมพันธ์ระหว่างรัฐบาลกลางกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โดยวิเคราะห์ถึงรูปแบบ กฎหมาย นโยบาย และความท้าทายที่เกิดขึ้นในกระบวนการกระจายอำนาจตั้งแต่การประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับปี พ.ศ. 2540 จนถึงปัจจุบัน การศึกษาพบว่า แม้ประเทศไทยจะมีกรอบกฎหมายและนโยบายที่ส่งเสริมการกระจายอำนาจ แต่ในทางปฏิบัติยังคงประสบกับความท้าทายหลายประการ โดยเฉพาะในด้านโครงสร้างการบริหารที่ยังคงรวมศูนย์ ข้อจำกัดด้านงบประมาณ และการแทรกแซงจากส่วนกลาง จากการวิเคราะห์เชิงประวัติศาสตร์และทฤษฎี บทความแบ่งพัฒนาการออกเป็น 3 ช่วง ได้แก่ ยุคก่อนการปฏิรูป (ก่อนปี 2540) ยุคปฏิรูป (2540-2549) และยุคชะลอการกระจายอำนาจ (2550-ปัจจุบัน) โดยพบว่าช่วงหลังมีปรากฏการณ์การถดถอยของกระบวนการกระจายอำนาจที่สะท้อนผ่านการดึงอำนาจกลับสู่ส่วนกลาง การเพิ่มกลไกการกำกับดูแล และการชะลอการถ่ายโอนภารกิจและงบประมาณ ประเด็นสำคัญที่ส่งผลต่อความสัมพันธ์ระหว่างรัฐบาลกลางกับท้องถิ่น ได้แก่ การทับซ้อนของอำนาจหน้าที่ การพึ่งพาทางการคลัง และระบบการกำกับดูแลที่เข้มงวด บทความนี้เสนอแนวทางเพื่อเสริมสร้างประสิทธิภาพการกระจายอำนาจในบริบทของประเทศไทย โดยเน้นการปฏิรูปโครงสร้างความสัมพันธ์ระหว่างรัฐบาลกลางกับท้องถิ่น การพัฒนาศักยภาพขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชน ซึ่งจะนำไปสู่การเสริมสร้างประชาธิปไตยท้องถิ่นและการพัฒนาที่ยั่งยืน
Article Details
บทความที่ได้รับการพิจารณาจากคณะกรรมการผู้ทรงคุณวุฒิและเผยแผ่ในวารสารฉบับนี้ เป็นทัศนคติและข้อคิดเห็นส่วนบุคคลของผู้เขียนแต่ละท่าน ไม่ถือว่าเป็นทัศนะคติและความรับผิดชอบของบรรณาธิการ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารสิทธิจินดา ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารสังคมศาสตร์บูรณาการ หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักอักษรจากวารสารสิทธิจินดา ก่อนเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง
เกริกเกียรติ พิพัฒน์เสรีธรรม. (2556). การกระจายอำนาจทางการคลังและการบริหารการคลังท้องถิ่น. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
จรัส สุวรรณมาลา. (2558). การกระจายอำนาจกับการปกครองท้องถิ่นในประเทศไทย: หลักการ แนวคิด และประสบการณ์. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชาญชัย แสวงศักดิ์. (2560). คำอธิบายกฎหมายปกครองท้องถิ่น. วิญญูชน.
ดิเรก ปัทมสิริวัฒน์. (2560). เศรษฐศาสตร์การคลังท้องถิ่น. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ดิเรก ปัทมสิริวัฒน์. (2561). การคลังท้องถิ่น: การขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศไทย. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ถวิลวดี บุรีกุล และคณะ. (2561). รายงานผลการศึกษาการมีส่วนร่วมของประชาชนในการปกครองท้องถิ่น. สถาบันพระปกเกล้า.
นครินทร์ เมฆไตรรัตน์. (2553). การปกครองท้องถิ่นไทย: จากยุคปฏิรูปสู่ปัจจุบัน. วิญญูชน.
นครินทร์ เมฆไตรรัตน์. (2560). ทิศทางการกระจายอำนาจและการปกครองท้องถิ่นไทย. วิญญูชน.
ประภัสสร์ เทพชาตรี. (2562). ปัญหาและความท้าทายในการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่นไทย. วารสารการเมืองการปกครอง, 9(1), 1-22.
ประเวศ วะสี. (2560). ประชาธิปไตยท้องถิ่น: พลังขับเคลื่อนประเทศไทย. มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ.
ปธาน สุวรรณมงคล. (2554). การกระจายอำนาจ: แนวคิดและประสบการณ์จากเอเชีย. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
พงศ์สัณห์ ศรีสมทรัพย์. (2564). ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไทย: บทวิเคราะห์และทิศทางในอนาคต. โครงการเอกสารและตำรา คณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
พลอย สืบวิเศษ และคณะ. (2564). การกระจายอำนาจภายใต้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยพุทธศักราช 2560: ความท้าทายและทิศทางในอนาคต. วารสารสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 47(1), 184-208.
ไพบูลย์ โพธิ์สุวรรณ. (2563). การกระจายอำนาจกับการพัฒนาประชาธิปไตยท้องถิ่นในประเทศไทย. สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
ไพฑูรย์ บุญวัฒน์ และคณะ. (2564). การประเมินศักยภาพองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในการจัดบริการสาธารณะ. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยธนบุรี, 15(1), 89-103.
ภูวดล เทียนวิริยะกุล. (2563). ระบบการกำกับดูแลองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นไทย: ปัญหาและแนวทางการพัฒนา. วารสารรัฐศาสตร์และนิติศาสตร์, 12(2), 135-157.
วสันต์ เหลืองประภัสร์. (2558). การกระจายอำนาจกับการปฏิรูปการบริหารจัดการท้องถิ่น. สถาบันพระปกเกล้า.
วิรัช วิรัชนิภาวรรณ. (2559). หลักการและแนวคิดการปกครองท้องถิ่นไทย. โฟร์เพซ.
วีระศักดิ์ เครือเทพ. (2562). ท้องถิ่นไทยในอนาคต: แนวโน้มและทิศทางการกระจายอำนาจ. สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วุฒิสาร ตันไชย. (2557). แนวทางการปฏิรูปการกระจายอำนาจในประเทศไทย. สถาบันพระปกเกล้า.
วุฒิสาร ตันไชย. (2559). รายงานวิจัยการกระจายอำนาจและประชาธิปไตยในประเทศไทย. สถาบันพระปกเกล้า.
ศุภสวัสดิ์ ชัชวาลย์. (2563). ความสัมพันธ์ระหว่างส่วนกลางกับส่วนท้องถิ่น: กรณีศึกษาประเทศไทย. มูลนิธิส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น.
สมคิด เลิศไพฑูรย์. (2561). กฎหมายการปกครองท้องถิ่น (พิมพ์ครั้งที่ 5). สำนักพิมพ์เสมาธรรม.
อภิชาต สถิตนิรามัย. (2562). การกระจายอำนาจกับการพัฒนาท้องถิ่น: ผลกระทบและข้อเสนอเชิงนโยบาย. วารสารเศรษฐศาสตร์การเมือง, 7(2), 5-28.
อรทัย ก๊กผล. (2558). การบริหารปกครองท้องถิ่น. มูลนิธิส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น.
อรทัย ก๊กผล. (2563). การมีส่วนร่วมของประชาชนในการปกครองท้องถิ่น: ทฤษฎีและปฏิบัติ. สถาบันพระปกเกล้า.
เอนก เหล่าธรรมทัศน์. (2557). การกระจายอำนาจและการปกครองตนเองในระดับท้องถิ่น (พิมพ์ครั้ง ที่ 2). มิติใหม่.
เอนก เหล่าธรรมทัศน์. (2564). ประชาธิปไตยท้องถิ่น: การเมืองของใคร โดยใคร เพื่อใคร. มหาวิทยาลัยรังสิต.
Agranoff, R., & Radin, B. A. (2015). Deil Wright's overlapping model of intergovernmental relations: The basis for contemporary intergovernmental relationships. Publius: The Journal of Federalism, 45(1), 139-159.
Bardhan, P., & Mookherjee, D. (2006). Decentralization and local governance in developing countries: A comparative perspective. MIT Press.
Chardchawarn, S. (2010). Local governance in Thailand: The politics of decentralization and the roles of bureaucrats, politicians, and the people. VRF Series, 459, 1-24.
Cheema, G. S., & Rondinelli, D. A. (2007). Decentralizing governance: Emerging concepts and practices. Brookings Institution Press.
Clark, G. L. (1984). A theory of local autonomy. Annals of the Association of American Geographers, 74(2), 195-208.
Kamnuansilpa, P., Wongthanavasu, S., & Ando, H. (2019). Thailand's local administrative organizations and the treason of Decentralization. International Journal of Public Administration, 42(10), 810-820.
Krueathep, W. (2019). The future of Thailand's local government: Who wants decentralization? Japanese Journal of Political Science, 20(2), 105-120.
Krueathep, W. (2022). Thailand municipal finance: Structure, performance, and challenges. Journal of Asian Public Policy, 15(1), 41-59.
Moe, T. M. (1984). The new economics of organization. American Journal of Political Science, 28(4), 739-777.
Nagai, F., Funatsu, T., & Kagoya, K. (2008). Central-local government relationship in Thailand. In F. Nagai, N. Mektrairat, & T. Funatsu (Eds.), Local government in Thailand—Analysis of the local administrative organization survey (pp. 1-30). Institute of Developing Economies.
Oates, W. E. (1999). An essay on fiscal federalism. Journal of Economic Literature, 37(3), 1120- 1149.
Puang-ngam, K. (2017). Local governance and decentralization in Thailand. In A. Farazmand (Ed.), Global encyclopedia of public administration, public policy, and governance (pp. 3630-3640). Springer.
Rajchagool, C. (2019). The unfinished business: The evolution of Thailand's decentralization reform. Kasetsart Journal of Social Sciences, 40(3), 635-642.
Rondinelli, D. A. (1983). Implementing decentralization programmes in Asia: A comparative analysis. Public Administration and Development, 3(3), 181-207.
Schneider, A. (2003). Decentralization: Conceptualization and measurement. Studies in
Comparative International Development, 38(3), 32-56.
Shah, A., & Thompson, T. (2004). Implementing decentralized local governance: A treacherous
road with potholes, detours, and road closures. World Bank Policy Research Working Paper 3353.
Smith, B. C. (1985). Decentralization: The territorial dimension of the state. George Allen & Unwin.
Stoker, G. (2011). Was local governance such a good idea? A global comparative perspective.
Public Administration, 89(1), 15-31.
Tanchai, W. (2017). Decentralization in Thailand: Reform process, issues, and challenges. In B. H.
Peng (Ed.), Decentralization in Asia revisited (pp. 235-254). World Scientific Publishing.
Tiebout, C. M. (1956). A pure theory of local expenditures. Journal of Political Economy, 64(5), 416-424.
Unger, D. H., & Mahakanjana, C. (2016). Thai politics: Between democracy and its discontents. Lynne Rienner Publishers.
