การบริหารหลักสูตรและการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการ

Main Article Content

บุญช่วย ศิริเกษ

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มุ่งนำเสนอแนวคิด หลักการ และกระบวนการบริหารหลักสูตรและการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการที่สอดคล้องกับบริบทการศึกษาในศตวรรษที่ 21 ในยุคที่โลกเผชิญกับการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วทั้งด้านเทคโนโลยี เศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อม การศึกษาจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนกระบวนทัศน์จากการแยกส่วนความรู้เป็นรายวิชาไปสู่การบูรณาการที่เชื่อมโยงองค์ความรู้และทักษะต่างๆ เข้าด้วยกัน การบริหารหลักสูตรแบบบูรณาการเป็นกระบวนการที่เริ่มตั้งแต่การวิเคราะห์บริบท การกำหนดวิสัยทัศน์และเป้าหมาย การออกแบบโครงสร้างหลักสูตร การนำหลักสูตรไปใช้ การประเมินผล และการปรับปรุงพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ส่วนการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการเป็นการออกแบบประสบการณ์การเรียนรู้ที่ผสมผสานเนื้อหาและทักษะจากศาสตร์ต่างๆ เพื่อให้ผู้เรียนเห็นความสัมพันธ์และประยุกต์ใช้ในการแก้ปัญหาในชีวิตจริง บทความนี้นำเสนอรูปแบบการบูรณาการที่หลากหลาย ได้แก่ การบูรณาการภายในวิชา ระหว่างวิชา ข้ามวิชา และแบบพหุวิทยาการ พร้อมทั้งแนวทางการจัดการเรียนรู้ที่ส่งเสริมทักษะในศตวรรษที่ 21 เช่น การเรียนรู้แบบโครงงาน การเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน สะเต็มศึกษา และการเรียนรู้ที่เน้นการสร้างสรรค์ นอกจากนี้ ยังเสนอแนวทางการบริหารหลักสูตรและการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการในสถานศึกษา ซึ่งประกอบด้วย การพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา การพัฒนาครูและบุคลากร การประเมินผลตามสภาพจริง และการสร้างเครือข่ายความร่วมมือ บทความยังวิเคราะห์ปัจจัยความสำเร็จและอุปสรรคพร้อมแนวทางแก้ไข เพื่อให้ผู้บริหาร ครู และผู้เกี่ยวข้องสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการพัฒนาคุณภาพการศึกษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

Article Details

ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

กมล ภู่ประเสริฐ. (2563). การบริหารหลักสูตรในสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: เซ็นจูรี่.

คณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2562). แนวทางการจัดการเรียนรู้บูรณาการตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560). สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.

ชวลิต ชูกำแพง. (2562). การพัฒนาหลักสูตรและการนำไปใช้. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

ชัยยงค์ พรหมวงศ์. (2564). การจัดการเรียนรู้แบบผสมผสาน: แนวคิดและแนวปฏิบัติ. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร, 18(1), 1-15.

ณัฐศักดิ์ จันทร์ผล. (2560). การบริหารหลักสูตรสถานศึกษาในยุคการศึกษา 4.0. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 19(2), 15-30.

ทรงศักดิ์ ภูสีอ่อน. (2562). การประเมินผลการเรียนรู้ตามสภาพจริง. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

ทิศนา แขมมณี. (2564). ศาสตร์การสอน: องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ (พิมพ์ครั้งที่ 25). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ธีระ รุญเจริญ. (2563). การบริหารโรงเรียนยุคปฏิรูปการศึกษา (พิมพ์ครั้งที่ 7). ข้าวฟ่าง.

นงลักษณ์ วิรัชชัย และสุวิมล ว่องวาณิช. (2562). การพัฒนาเครือข่ายความร่วมมือเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา. พริกหวานกราฟฟิค.

นิคม ผัดแสน. (2562). ปัจจัยที่ส่งผลต่อความสำเร็จในการบริหารหลักสูตรสถานศึกษา. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 21(2), 130-145.

พรทิพย์ ศิริภัทราชัย. (2561). STEM Education กับการพัฒนาทักษะในศตวรรษที่ 21. วารสารนักบริหาร, 33(2), 49-56.

พิมพันธ์ เดชะคุปต์ และพเยาว์ ยินดีสุข. (2562). การจัดการเรียนรู้แบบโครงงาน. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ไพฑูรย์ สินลารัตน์. (2561). การศึกษา 4.0 เป็นยิ่งกว่าการศึกษา. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

มนสิช สิทธิสมบูรณ์. (2561). การพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา. มหาวิทยาลัยนเรศวร.

รุจิร์ ภู่สาระ. (2563). การพัฒนาหลักสูตรและการบริหารจัดการโครงการ. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

เลขา ปิยะอัจฉริยะ. (2561). การเปลี่ยนแปลงด้านการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการ: ความท้าทายและแนวทางการแก้ไข. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 29(2), 15-30.

วัชรา เล่าเรียนดี. (2560). การจัดการเรียนรู้โดยใช้ปัญหาเป็นฐาน: ทฤษฎีและการปฏิบัติ. มหาวิทยาลัยศิลปากร.

วิจารณ์ พานิช. (2561). การเรียนรู้เกิดขึ้นอย่างไร. มูลนิธิสยามกัมมาจล.

วิชัย วงษ์ใหญ่ และมารุต พัฒผล. (2562). การบริหารหลักสูตรและการจัดการเรียนรู้ (พิมพ์ครั้งที่ 3). จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์.

วิริยะ ฤาชัยพาณิชย์. (2563). การจัดการเรียนรู้ที่เน้นการสร้างสรรค์เป็นฐาน (Creativity-Based Learning). ซีเอ็ดยูเคชั่น.

ศิริชัย กาญจนวาสี. (2563). ทฤษฎีการประเมิน (พิมพ์ครั้งที่ 10). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สงัด อุทรานันท์. (2560). พื้นฐานและหลักการพัฒนาหลักสูตร (พิมพ์ครั้งที่ 5). คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สมหวัง พิธิยานุวัฒน์. (2560). วิธีวิทยาการประเมิน: ศาสตร์แห่งคุณค่า (พิมพ์ครั้งที่ 6). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สำลี รักสุทธี. (2561). เทคนิควิธีการจัดการเรียนการสอนและเขียนแผนการสอน โดยยึดผู้เรียนเป็นสำคัญ. พัฒนาศึกษา.

สิริพัชร์ เจษฎาวิโรจน์. (2564). การจัดการเรียนการสอนแบบบูรณาการ. สุวีริยาสาส์น.

สุคนธ์ สินธพานนท์. (2563). การจัดการเรียนรู้ของครูยุคใหม่เพื่อพัฒนาทักษะของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21. 9119 เทคนิคพริ้นติ้ง.

สุเทพ พงศ์ศรีวัฒน์. (2561). ภาวะผู้นำ: ทฤษฎีและการปฏิบัติ (พิมพ์ครั้งที่ 2). วิรัตน์ เอ็ดดูเคชั่น.

สุมิตร คุณานุกร. (2563). หลักสูตรและการสอน (พิมพ์ครั้งที่ 7). มหาวิทยาลัยรามคำแหง.

สุวิทย์ มูลคำ และอรทัย มูลคำ. (2562). 21 วิธีจัดการเรียนรู้: เพื่อพัฒนากระบวนการคิด (พิมพ์ครั้งที่ 12). ภาพพิมพ์.

สุวิมล ว่องวาณิช. (2564). การวิจัยปฏิบัติการในชั้นเรียน (พิมพ์ครั้งที่ 21). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

Blank, M. J., Berg, A. C., & Melaville, A. (2020). Community-based learning: Engaging students

for success and citizenship. Washington, DC: Coalition for Community Schools.

Brookhart, S. M. (2021). How to create and use rubrics for formative assessment and grading.

Alexandria, VA: ASCD.

Darling-Hammond, L., & Adamson, F. (2020). Beyond the bubble test: How performance

assessments support 21st century learning. San Francisco, CA: Jossey-Bass.

Darling-Hammond, L., & Cook-Harvey, C. M. (2023). Educating the whole child: Improving school climate to support student success. Washington, DC: Learning Policy Institute.

Darling-Hammond, L., Flook, L., Cook-Harvey, C., Barron, B., & Osher, D. (2020). Implications for

educational practice of the science of learning and development. Applied Developmental

Science, 24(2), 97-140.

Drake, S. M., & Burns, R. C. (2021). Meeting standards through integrated curriculum. Alexandria, VA: ASCD.

Epstein, J. L., Sanders, M. G., Sheldon, S. B., Simon, B. S., Salinas, K. C., Jansorn, N. R., & Williams, K. J. (2022). School, family, and community partnerships: Your handbook for action (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Corwin Press.

Fogarty, R., & Pete, B. M. (2021). How to integrate the curricula (5th ed.). Thousand Oaks, CA: Corwin Press.

Fullan, M. (2020). The new meaning of educational change (6th ed.). New York, NY: Teachers College Press.

Glatthorn, A. A., Boschee, F., Whitehead, B. M., & Boschee, B. F. (2023). Curriculum leadership:

Strategies for development and implementation (5th ed.). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.

Glickman, C. D., Gordon, S. P., & Ross-Gordon, J. M. (2021). SuperVision and instructional

leadership: A developmental approach (11th ed.). New York, NY: Pearson.

Hargreaves, A., & O'Connor, M. T. (2023). Professional capital: Transforming teaching in every school (2nd ed.). New York, NY: Teachers College Press.

Hattie, J., & Clarke, S. (2023). Visible learning: Feedback (2nd ed.). New York, NY: Routledge.

Jacobs, H. H. (2019). Curriculum 21: Essential education for a changing world. Alexandria, VA:

ASCD.

Knight, J., & Hall, J. (2023). The impact of instructional coaching. Thousand Oaks, CA: Corwin Press.

Ornstein, A. C., & Hunkins, F. P. (2022). Curriculum: Foundations, principles, and issues (8th ed.). New York, NY: Pearson.

Stufflebeam, D. L., & Shinkfield, A. J. (2019). Evaluation theory, models, and applications (3rd

ed.). San Francisco, CA: Jossey-Bass.

Trilling, B., & Fadel, C. (2019). 21st century skills: Learning for life in our times (2nd ed.). San

Francisco, CA: Jossey-Bass.

Tyler, R. W. (2018). Basic principles of curriculum and instruction (2nd ed.). Chicago, IL: University of Chicago Press.

Wiggins, G., & McTighe, J. (2022). Understanding by design (3rd ed.). Alexandria, VA: ASCD.