ช่องว่างทางกฎหมายในเรื่องการเปลี่ยนเพศตามเพศสภาพ (Legal Gender Recognition – LGR): ศึกษากรณี สปป.ลาว
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาช่องว่างทางกฎหมายของสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) ที่ยังไม่มีการรับรองเพศสภาพตามอัตลักษณ์ (Legal Gender Recognition – LGR) สำหรับบุคคลที่มีเพศสภาพไม่ตรงกับเพศกำเนิด แม้หลักสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศจะให้ความสำคัญกับสิทธิดังกล่าว แต่กฎหมายของสปป.ลาวในปัจจุบันยังขาดกลไกในการให้บุคคลเปลี่ยนข้อมูลเพศในเอกสารทางราชการ เช่น บัตรประจำตัวประชาชนหรือทะเบียนราษฎร อันเป็นเหตุให้เกิดการเลือกปฏิบัติและการละเมิดศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์
การวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยทางเอกสาร โดยศึกษากฎหมายที่เกี่ยวข้องในสปป.ลาว ได้แก่ รัฐธรรมนูญ กฎหมายทะเบียนราษฎร และกฎหมายครอบครัว พร้อมทั้งความสอดคล้องกับพันธกรณีภายใต้อนุสัญญาระหว่างประเทศ เช่น กติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง (ICCPR) และอนุสัญญาว่าด้วยการขจัดการเลือกปฏิบัติต่อสตรี (CEDAW) รวมถึงการวิเคราะห์เปรียบเทียบกับกฎหมายของประเทศอื่นที่มีระบบการรับรองเพศสภาพตามอัตลักษณ์ (Legal Gender Recognition – LGR) เช่น อาร์เจนตินา มอลตา อินเดีย เนปาล และประเทศไทย
ผลการวิจัยพบว่า กฎหมายลาวยังคงยึดกรอบแนวคิดเรื่องเพศแบบไบนารี และไม่มีกระบวนการรับรองเพศสภาพตามกฎหมาย ส่งผลให้ไม่สามารถคุ้มครองสิทธิมนุษยชนขั้นพื้นฐานได้อย่างเพียงพอ งานวิจัยฉบับนี้จึงเสนอให้การออกกฎหมายเฉพาะว่าด้วยการรับรองเพศสภาพตามการแสดงเจตนา (Self-identification) และมีการปรับปรุงกฎหมายทะเบียนราษฎร พร้อมทั้งกำหนดนโยบายของรัฐที่ส่งเสริมความเข้าใจและการไม่เลือกปฏิบัติ เพื่อให้ระบบกฎหมายของลาวสอดคล้องและมีความครอบคลุมกับพันธกรณีของสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศ
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงยุติธรรม. (2009). ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ สปป.ลาว (Civil Code of the Lao PDR.) เวียงจันทน์ สปป.ลาว. จาก https://moj.gov.la/
_________. (2018). กฎหมายครอบครัว ฉบับปรับปรุง ค.ศ. 2018 (Lao Family Law) เวียงจันทน์ สปป.ลาว. จาก https://na.gov.la/
โครงการ UNDP–Lao Youth Network. (2022). รายงานสถานการณ์ความหลากหลายทางเพศในลาว: มุมมองของเยาวชนและประชาชนข้ามเพศ. โครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ. เวียงจันทน์ สปป.ลาว.
สภาแห่งชาติ สปป.ลาว. (2015). รัฐธรรมนูญแห่ง สปป.ลาว ฉบับปี ค.ศ. 2015 (Constitution of the Lao People's Democratic Republic) เวียงจันทน์ สปป.ลาว. จาก https://na.gov.la/
Asian Development Bank. (2021). Gender equality and social inclusion assessment of the Lao PDR health sector. Access by https://www. adb.org
Council of Europe. (2015). Human rights and intersex people. Commissioner for Human Rights Access by https://rm.coe.int
European Court of Human Rights. (2017). A.P., Garçon and Nicot v. France, App. Nos. 79885/12, 52471/13 and 52596/13.
ILGA Asia. (2021). State-sponsored homophobia: Gender marker systems in Asia.Access by https://ilga.org
International Commission of Jurists. (2016). living with dignity: Sexual orientation and gender identity-based human rights violations in housing, work, and public spaces in Thailand. Geneva: ICJ.
Ministry of home affairs. (2017). กฎหมายการทะเบียนราษฎร ศ.ศ. 2017 (Lao Civil Registration Law) เวียงจันทน์ สปป.ลาว. จาก https://moha.gov.la/lo/
Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights (OHCHR). (2020). Fact sheet: Intersex and gender identity. Access by https://www.ohchr.org
Transgender Europe (TGEU). (2016). Legal gender recognition in Europe: Toolkit, Berlin: TGEU.
UNDP Laos. (2022). being LGBTI in Lao PDR: Assessment report. Vientiane: UNDP.
UNDP. (2019). Legal gender recognition: A multi-country legal and policy review in Asia. Bangkok, UNDP Asia Pacific.
United Nations Human Rights Committee. (1989). General Comment No. 18: Non-discrimination, U.N. Doc. HRI/GEN/1/Rev.1.
United Nations Treaty Collection. (2024). Status of treaties: ICCPR, CEDAW, CRC. Access by https://treaties.un.org
United Nations. (2007). Yogyakarta Principles: Principles on the application of International human rights law in relation to sexual orientation and gender identity. Access by https://yogyakartaprinciples.org
