สติปัฎฐาน 4 กับการดำเนินชีวิตในสังคมไทย

Main Article Content

พระครูสังฆรักษ์ธัมมานุสรณ์ ธัมมานุสรโณ
พระราชเขมากร

บทคัดย่อ

บทความนี้ใช้การศึกษาวรรณกรรมและการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนาโดยอ้างอิงหลักพุทธปรัชญาและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้เกิดความเข้าใจเชิงลึกเกี่ยวกับบทบาทของสติปัฏฐาน 4 ในสังคมไทย สติปัฏฐาน 4 คือการฝึกสติในการพิจารณาสิ่งต่าง ๆ ตามความเป็นจริงว่าไม่เที่ยง เป็นทุกข์ และไม่ใช่ตัวตน โดยแบ่งเป็น 4 ด้าน ได้แก่ (1) กายานุปัสสนา พิจารณากายว่าเป็นเพียงธาตุรวมกัน (2) เวทนานุปัสสนา พิจารณาความรู้สึกว่าเป็นเพียงเวทนา        (3) จิตตานุปัสสนา พิจารณาสภาพจิตตามความจริง (4) ธัมมานุปัสสนา พิจารณาธรรมตามเหตุปัจจัยที่เกิดขึ้นและดับไป สติปัฏฐาน 4 ซึ่งเป็นแนวทางการฝึกสติในพระพุทธศาสนา ตลอดจนวิเคราะห์บทบาท และประโยชน์ของสติปัฏฐาน 4 ในการดำเนินชีวิตของคนไทยในบริบทปัจจุบัน โดยเน้นให้เห็นถึงความสำคัญของการมีสติในชีวิตประจำวัน ทั้งในด้านจิตใจ ความสัมพันธ์ระหว่างบุคคล และการอยู่ร่วมกันในสังคม นอกจากนี้ บทความยังมุ่งเน้นการประยุกต์ใช้หลักสติปัฏฐาน 4 ให้สอดคล้องกับวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไป อันเป็นผลมาจากปัจจัยทางเศรษฐกิจ เทคโนโลยี และค่านิยมที่เปลี่ยนแปลง 


          ผลการศึกษานี้เน้นความสำคัญของสติปัฏฐาน 4 ในการดำเนินชีวิตของคนไทย    โดยชี้ให้เห็นถึงบทบาทของการฝึกสติในระดับบุคคล ครอบครัว และสังคม เพื่อเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม และความสมดุลในสังคมไทย บทความยังอธิบายหลักสติปัฏฐาน 4 ในเชิงพุทธปรัชญา พร้อมทั้งวิเคราะห์การนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน รวมถึงข้อจำกัดและความท้าทายต่าง ๆ การฝึกสติผ่านกายานุปัสสนา เวทนานุปัสสนา จิตตานุปัสสนา และธัมมานุปัสสนา   ช่วยให้เกิดความเข้าใจตนเองและผู้อื่น ลดความขัดแย้ง และเสริมสร้างความสัมพันธ์ในสังคม การประยุกต์ใช้หลักสติปัฏฐาน 4 จึงเป็นแนวทางสำคัญในการดำเนินชีวิตอย่างมีสติและสมดุล

Article Details

บท
บทความ

References

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2535). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฎกํ 2500. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

_______. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระโสภณมหาเถระ (มหาสีสยาดอ), (2549). มหาสติปัฏฐานสูตร ทางสู่พระนิพพาน. พระพรหมโมลี (สมศักดิ์ อุปสโม) แปล, กรุงเทพฯ: ไทยรายวันการพิมพ์.

พระพรหมคุณาภรณ (ป.อ.ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. (พิมพ์ครั้งที่ 17). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

_______. (2549). พุทธธรรม. (พิมพครั้งที่ 20). กรุงเทพฯ: โรงพิมพบริษัทสหธรรมิก จํากัด.

พระญาณธชะ. (2546). ปรมัตถทีปนี ปริจเฉทที่ 7 สมุจจยสังคหะ. พระคันธสาราภิวงศ แปล, กรุงเทพฯ: หางหุนสวน จํากัด ไทยรายวัน กราฟฟคเพลท.

พระพุทธโฆสเถร. (2548). คัมภีรวิสุทธิมรรค แปลโดย สมเด็จพระพุฒาจารย (อาจ อาสภมหาเถร). (พิมพครั้งที่ 6). กรุงเทพฯ: บริษัทธนาเพรส จํากัด.

พุทธทาสภิกขุ. (2543). ศิลปะการดําเนินชีวิต (เรื่องเกี่ยวกับการปฏิบัติธรรม). (พิมพครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: สํานักพิมพสุขภาพใจ.