การพัฒนาและยกระดับกระบวนการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันตามหลักสติของ ประชาชนในจังหวัดแพร่
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้ มีวัตถุประสงค์ เพื่อ 1) ศึกษากระบวนการถ่ายทอดกิจกรรมเสริมสร้างภูมิคุ้มกันตามหลักสติของประชาชนในจังหวัดแพร่ 2) พัฒนากระบวนการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันตามหลักสติของประชาชนในจังหวัดแพร่ และ 3) ยกระดับกระบวนการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันตามหลักสติของประชาชนในจังหวัดแพร่ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา (R&D) โดยใช้วิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research: PAR) เก็บข้อมูลผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่ม กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ พระสงฆ์ ครู นักเรียน และประชาชนในจังหวัดแพร่ จำนวน 100 รูป/คน เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบสัมภาษณ์และแบบสอบถาม สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ การวิเคราะห์เชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
1) กระบวนการถ่ายทอดกิจกรรมเสริมสร้างภูมิคุ้มกันตามหลักสติ ประกอบด้วย 5 ขั้นตอนหลัก ได้แก่ การเตรียมการ การวิเคราะห์ข้อมูล การกำหนดกิจกรรม การปฏิบัติ และการประเมินผล
2) การพัฒนากระบวนการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันตามหลักสติ ควรมุ่งเน้นการเรียนรู้ที่สร้างการมี ส่วนร่วม กระตุ้นอารมณ์เชิงบวก และเชื่อมโยงกับชีวิตจริงของผู้เรียน
3) การยกระดับกระบวนการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันตามหลักสติสามารถทำได้โดยใช้ CIPPA Model ที่เน้นผู้เรียนเป็นศูนย์กลาง รวมถึงการพัฒนากลไกเครือข่ายความร่วมมือในจังหวัดแพร่
ผลการวิจัยนี้สามารถนำไปใช้เป็นแนวทางในการพัฒนากิจกรรมเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางจิตใจและสติให้กับประชาชนในจังหวัดแพร่ ตลอดจนเป็นต้นแบบสำหรับการขยายผลในพื้นที่อื่น ๆ ต่อไป
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมสุขภาพจิต. (2558). สติสร้างสุข. กรุงเทพฯ: กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข.
จิราภรณ์ เรืองดิษฐ์ กาลนิล และคณะ. (2559). ยุทธศาสตร์การเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางสังคมของเด็กและเยาวชนระดับประถมศึกษาในเขตเทศบาลนครอุดรธานี. วารสารบัณฑิตศึกษา มนุษยศาสตร์สังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 5(2), 208-236.
ทิศนา แขมมณี. (2558). ศาสตร์การสอนองค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. (พิมพ์ครั้งที่ 19). กรุงเทพฯ: ด่านสุทธาการพิมพ์.
พระพิเชฐ ปญฺญาธโร (โพธิ์ศิริ). (2565). การประยุกต์หลักพุทธธรรมในการสร้างความเข้มแข็งทางจิตใจต่อโลกธรรม 8. ใน รายงานวิจัย. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระไพศาล วิสาโล. (2533). พุทธธรรมกับการพัฒนาสังคม. กรุงเทพฯ: มูลนิธิโกมลคีมทอง.
พัชรี ถุงแก้ว และคณะ. (2563). การศึกษาและพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางใจและฟื้นฟูสุขภาพกายใจแบบบูรณาการของครูและบุคลากรทางการศึกษาบนฐานวิถีชีวิตใหม่. ใน รายงานวิจัย. สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมสวัสดิการและสวัสดิภาพครูและบุคลากรทางการศึกษา.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สมคิด บางโม. (2558). องค์การและการจัดการ. กรุงเทพฯ: บริษัทวิทยพัฒน์ จำกัด.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2561). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. (พิมพ์ครั้งที่ 33). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ผลิธัมม์ ในเครือ บริษัท สำนักพิมพ์เพ็ทแอนด์โฮม จำกัด.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต). (2561). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. พิมพ์ครั้งที่ 50. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ผลิธัมม์ ในเครือ บริษัท สำนักพิมพ์เพ็ทแอนด์โฮม จำกัด.
สุวิมล ติรกานันท์. (2555). ระเบียบวิธีการวิจัยทางสังคมศาสตร์. (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
องค์การบริหารส่วนจังหวัดแพร่. (2564). ข้อมูลพื้นฐานองค์การบริหารส่วนจังหวัดแพร่. แพร่: กองยุทธศาสตร์และงบประมาณ: องค์การบริหารส่วนจังหวัด.
อินถา ศิริวรรณ. (2563). กระบวนการพัฒนาตนเอง. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
อุษาพร เสวกวิ และแน่งน้อย ทรงกำพล. (2562). แนวคิดในการสร้างแบบเรียนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญโดยใช้โมเดลซิปปา. วารสารราชพฤกษ์, 17(2), 1-13.