การสังเคราะห์งานวิจัยเปรียบเทียบการฝึกสติ โยคะ และชี่กง (ไทเก๊ก) ต่อภาวะซึมเศร้าและความวิตกกังวลในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อ 1. ศึกษาคุณลักษณะงานวิจัยเกี่ยวกับการฝึกสติ โยคะ และชี่กง (ไทเก๊ก) ต่อภาวะซึมเศร้าและความวิตกกังวลในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง 2. เปรียบเทียบประสิทธิผลของการฝึกสติ โยคะ และชี่กง (ไทเก๊ก) ต่อภาวะซึมเศร้าและความวิตกกังวลในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลโดยการทบทวนวรรณกรรมและวิธีปริทัศน์แบบพรรณนา (Narrative Review) จากงานวิจัยที่ตีพิมพ์ระหว่างปี พ.ศ. 2557–2567 จำนวนทั้งสิ้น 40 เรื่อง วิเคราะห์ข้อมูลโดยการจัดกลุ่มตามลักษณะการวิจัย รูปแบบการฝึก และผลลัพธ์ที่เกี่ยวข้องกับภาวะซึมเศร้าและความวิตกกังวล
ผลการวิจัยพบว่า
- งานวิจัยส่วนใหญ่เป็นการศึกษาเชิงทดลอง และดำเนินการในต่างประเทศ คิดเป็นร้อยละ 85
- การฝึกสติมีประสิทธิผลในการลดภาวะซึมเศร้าและความวิตกกังวล รวมถึงช่วยควบคุมอารมณ์ได้ดี
- โยคะมีผลดีต่อการลดความวิตกกังวล เสริมสร้างสมาธิ ความจำ และความสมดุลทางอารมณ์
- ชี่กง (ไทเก๊ก) ช่วยลดภาวะซึมเศร้าและส่งเสริมความสัมพันธ์ทางสังคม
ข้อเสนอแนะจากการวิจัยคือ หน่วยงานสาธารณสุขควรพัฒนานโยบายที่ส่งเสริมการนำแนวทางการแพทย์เสริมและทางเลือก เช่น การฝึกสติ โยคะ และชี่กง (ไทเก๊ก) มาใช้ควบคู่กับการแพทย์แผนปัจจุบัน โดยคำนึงถึงความเหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการฟื้นฟูสุขภาพจิตของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
นันทนา สุภาพคำ & วิทยา ทองดี. (2565). การบำบัดโรคซึมเศร้าด้วยการเจริญสติ.
พรประภา สุทธิจิตร. (2563). ไทเก๊ก: การบริหารกายเพื่อการพัฒนาจิตของผู้สูงอายุ. วารสารพุทธนวัตกรรมปริทรรศน์, 1(1), 39-51.
มงคล ศริวัฒน์, สุธีร์ รัตนะมงคลกุล, พิมลพร เชาวน์ไวพจน์, จิรวรรณ ตั้งจิตเมธี, ศุภลักษณ์ เข็มทอง, & กิติ ยิ่งยงใจสุข. (2558). ไท้เก๊กเพื่อการบำบัดฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเรื้อรัง. สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
วันวิสาข์ สายสนั่น ณ อยุธยา, อานนท์ วรยิ่งยง, & ธนันต์ ศุภศิริ. (2559). ชี่กงกับภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ. วารสารสหเวชศาสตร์, 1(1), 33-38.
วิพาพร ขาวนวล & ทัศนา ชูวรรธนะปกรณ์. (2560). ผลของโปรแกรมการสอนและการเจริญสติแบบเคลื่อนไหวต่อความวิตกกังวลของผู้สูงอายุก่อนได้รับการตรวจส่องกล้องระบบทางเดินปัสสาวะ. วารสารพยาบาลตำรวจ, 9(2), 33-42.
ศิโรรัตน์ แก้ววงดี. (2561). ผลของโปรแกรมการบาบัดทางปัญญาบนพื้นฐานของสติต่อภาวะซึมเศร้าของผู้ป่วยที่รอรับการผ่าตัดปลูกถ่ายตับ. วิทยานิพนธ์พยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพยาบาลสุขภาพจิตและจิตเวช คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา.
อานนท์ อุส่าห์เพียร. (2562). ผลฉับพลันของการหายใจแบบโยคะที่มีต่อความเครียดและคลื่นไฟฟ้าสมองในบุคคลวัยก่อนเกษียณ. Chulalongkorn University Theses and Dissertations (ChulaETD), 9497. https://digital.car.chula.ac.th/chulaetd/9497
อารียา นีลสัน. (2564). ผลของการใช้โปรแกรมโยคะแบบสร้างสติระลึกรู้ร่วมกับเทคนิคบางประการทางการปรับเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรมที่มีต่อความวิตกกังวลของบุคคลวัยทำงาน. (ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาจิตวิทยาประยุกต์). บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, กรุงเทพฯ.
Aghaie, N., SeyedAlinaghi, S., Montazeri, A., & Moghadam, Z. B. (2021). Effectiveness of mindfulness-based stress reduction training on resilience in Iranian HIV-positive women: A clinical trial. HIV & AIDS Review, 20(3), 195-200. https://doi.org/10.5114/hivar.2021.108834
Beauchamp, J. E. S., Sharrief, A., Chaoul, A., Casameni Montiel, T., Love, M. F., Cron, S., Prossin, A., Selvaraj, S., Dishman, D., & Savitz, S. I. (2023). Feasibility of a meditation intervention for stroke survivors and informal caregivers: A randomized controlled trial. BMC Psychology, 11(9). https://doi.org/10.1186/s40359-022-01031-z
Carrico, C., Howell, D., Patterson, J., Andreatta, R., & Sawaki, L. (2019). Mantra Meditation To Improve Chronically Impaired Attention After Stroke: An Ongoing Trial Using Single-Case Research Design. The American Journal of Occupational Therapy, 73. https://doi.org/10.5014/ajot.2019.73S1-PO4013
Gotink, R. A., Chu, P., Busschbach, J. J., Benson, H., Fricchione, G. L., & Hunink, M. M. (2015). Standardised mindfulness-based interventions in healthcare: An overview of systematic reviews and meta-analyses of RCTs. PLoS One, 10(4), e0124344.
Haiying, J., & Lirong, Y. (2018). Effect of Yoga Exercise on Cognitive Ability and Motor Function Recovery in Stroke Patients. NeuroQuantology, 16(6), 822–827. https://doi.org/10.14704/nq.2018.16.6.1545
Harris, A., Austin, M., Blake, T. M., & Bird, M. L. (2019). Perceived benefits and barriers to yoga participation after stroke: A focus group approach. Complementary Therapies in Clinical Practice, 34, 153–156. https://doi.org/10.1016/j.ctcp.2018.12.005
Immink, M. A., Hillier, S., & Petkov, J. (2014). A randomized controlled trial of yoga for chronic post-stroke hemiparesis: Motor function, mental health and quality of life outcomes. Topics in Stroke Rehabilitation, 21(3), 256–271. https://doi.org/10.1310/tsr2103-256
Jani, B. D., Simpson, R., Lawrence, M., Simpson, S. A., & Mercer, S. W. (2018). Acceptability of mindfulness from the perspective of stroke survivors and caregivers: A qualitative study. Pilot and Feasibility Studies, 4, 57. https://doi.org/10.1186/s40814-018-0244-1
Ji, H., & Yu, L. (2018). Effect of Yoga Exercise on Cognitive Ability and Motor Function Recovery in Stroke Patients. NeuroQuantology, 16(6), 822-827. https://doi.org/10.14704/nq.2018.16.6.1545
Kabat-Zinn, J. (1990). Full catastrophe living: Using the wisdom of your body and mind to face stress, pain, and illness. New York: Delacorte.
Kim, H. Y., Kim, Y. L., & Lee, S. M. (2015). Effects of therapeutic Tai Chi on balance, gait, and quality of life in chronic stroke patients. International Journal of Rehabilitation Research, 38(2), 156–161. https://doi.org/10.1097/MRR.0000000000000103
Lai, Y.-T., Lin, C.-H., Hsieh, C. C., Yang, J.-C., Tsou, H.-H., Lin, C.-C., Li, S.-Y., Chan, H.-L., & Liu, W.-S. (2022). Combining Yoga Exercise with Rehabilitation Improves Balance and Depression in Patients with Chronic Stroke: A Controlled Trial. Applied Sciences, 12(2), 922. https://doi.org/10.3390 /app12020922
Lawrence, M., Booth, J., Mercer, S., & Crawford, E. (2013). A systematic review of the benefits of mindfulness-based interventions following transient ischemic attack and stroke. International Journal of Stroke, 8(6), 465–474.
Merriman, J., Walker-Bircham, S., Easton, S., & Maddicks, R. (2015). The Development of a Mindfulness Group for Stroke Patients: A Pilot Study. Journal Clinical Psychology Forum, 267, 26–30.
Ng, Q. X., Venkatanarayanan, N., & Ho, C. Y. (2019). Clinical use of mindfulness in reducing depression and anxiety across various medical conditions – A meta-analysis. Journal of Psychiatric Research, 115, 477–484.
Pan, S., Kairy, D., Corriveau, H., & Tousignant, M. (2017). Adapting Tai Chi for Upper Limb Rehabilitation Post Stroke: A Feasibility Study. Medicines, 4(4), 72. https://doi.org/10.3390/medicines4040072
Portz, J. D., Waddington, E., Atler, K. E., Van Puymbroeck, M., & Schmid, A. A. (2018). Self-Management and Yoga for Older Adults with Chronic Stroke: A Mixed-Methods Study of Physical Fitness and Physical Activity. Clinical Gerontologist, 41(4), 374–381. https://doi.org/10.1080/07317115.2017.1410107
Schmid, A. A., Miller, K. K., Van Puymbroeck, M., & DeBau-Sprague, E. (2014). Yoga leads to multiple physical improvements after stroke, a pilot study. Complementary Therapies in Medicine, 22(6), 994-1000. https://doi.org/10.1016/j.ctim.2014.09.005
Song, R., Park, M., Jang, T., Oh, J., & Sohn, M. K. (2021). Effects of a Tai Chi-Based Stroke Rehabilitation Program on Symptom Clusters, Physical and Cognitive Functions, and Quality of Life: A Randomized Feasibility Study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(10), 5453. https://doi.org/10.3390/ijerph18105453
Towfighi, A., Ovbiagele, B., El Husseini, N., Hackett, M. L., Jorge, R. E., Kissela, B. M., ... & Williams, L. S. (2017). Poststroke depression: A scientific statement for healthcare professionals from the American Heart Association/American Stroke Association. Stroke, 48(2), e30–e43.
Van Puymbroeck, M., Allsop, J., Miller, K. K., & Schmid, A. A. (2014). ICF-based improvements in body structures and function, and activity and participation in chronic stroke following a yoga-based intervention. American Journal of Recreation Therapy, 13(3), 23–33. https://doi.org/10.5055/ajrt.2014.0076
Wang, M. L., Liao, W., Chen, W., & Xiaoli. (2019). Effects of a Short-term Mindfulness-Based Intervention on Comfort of Stroke Survivors Undergoing Inpatient Rehabilitation. Rehabilitation Nursing, 44(2), 78–86. https://doi.org/10.1097/rnj.0000000000000098
Wang, P., Liu, J.-y., Wang, L.-l., Ma, H.-f., Mei, X.-y., & Zhang, A.-h. (2023). Effects of brain-computer interface combined with mindfulness therapy on rehabilitation of hemiplegic patients with stroke: A randomized controlled trial. Frontiers in Psychology, 14,1241081. https://doi.org/10.3389/ fpsyg.2023.1241081
Wang, X., Thiel, L., & Graff, N. (2022). Mindfulness and Relaxation Techniques for Stroke Survivors with Aphasia: A Feasibility and Acceptability Study. Healthcare, 10(8), 1409. https://doi.org/10.3390/healthcare10081409
Wathugala, M., Saldana, D., Juliano, J. M., Chan, J., & Liew, S.-L. (2019). Mindfulness Meditation Effects on Poststroke Spasticity: A Feasibility Study. Journal of Evidence-Based Integrative Medicine, 24, 1-7. https://doi.org/10.1177/2515690X19855962
Weeranan, Y. (2018). The effect of Mindfulness Movement Therapy on Arm and Hand Function in People with and without Stroke. PhD Thesis, University of Essex.
World Health Organization. (2023). Stroke: A global public health problem. Retrieved from [WHO website].
Xie, G., Rao, T., Lin, L., Lin, Z., Xiao, T., Yang, M., ... & Chen, L. (2018). Yunshou exercise on community-based stroke patients: a cluster randomized controlled trial. European Review of Aging and Physical Activity, 15, 17. https://doi.org/10.1186/s11556-018-0206-x
Xie, Q., Wu, J., Zhang, Q., Zhang, Y., Sheng, B., Wang, X., & Huang, J. (2023). Neurobiomechanical mechanism of Tai Chi to improve upper limb coordination function in post-stroke patients: A study protocol for a randomized controlled trial. Trials, 24(788). https://doi.org/10.1186/ s13063-023-07743-w
Zeidan, F., Johnson, S. K., Diamond, B. J., David, Z., & Goolkasian, P. (2010). Mindfulness meditation improves cognition: Evidence of brief mental training. Consciousness and Cognition, 19(2), 597–605.
Zhao, J., Chau, J. P. C., Chan, A. W. K., Meng, Q., Choi, K. C., Xiang, X., Zhao, Y., He, R., & Li, Q. (2022). Tailored Sitting Tai Chi Program for Subacute Stroke Survivors: A Randomized Controlled Trial. Stroke, 53(7), 2192-2203. https://doi.org/10.1161/STROKEAHA.121.036578
