วิเคราะห์ความเชื่อและพิธีกรรมการบูชาพระธาตุนางเพ็ญ ที่มีผลต่อวิถีชีวิตของชุมชนวัดเกาะแก้ว อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี

Main Article Content

พระไพฑูรย์ คมฺภีรปญฺโญ (บัวเงิน)
บุญส่ง สินธุ์นอก
พระมหาประทีป อภิวฑฺฒโน
อริย์ธัช เลิศรวมโชค

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1.ศึกษาความเชื่อและพิธีกรรมการบูชาพระธาตุในพระพุทธศาสนาเถรวาท 2.ศึกษาสภาพปัจจุบันความเชื่อ และพิธีกรรมการบูชาพระธาตุ     นางเพ็ญชุมชนวัดเกาะแก้ว อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี 3.วิเคราะห์ความเชื่อและพิธีกรรม  การบูชาพระธาตุนางเพ็ญ ที่มีผลต่อวิถีชีวิตของชุมชนวัดเกาะแก้ว อำเภอเพ็ญ จังหวัดอุดรธานี  การวิจัยเป็นเชิงคุณภาพ โดยศึกษาข้อมูลจากเอกสาร และสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ          30 รูป/คน โดยใช้แบบสัมภาษณ์ในการเก็บข้อมูล แล้วใช้การวิเคราะห์เชิงเปรียบเทียบเพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูล


          ผลการวิจัยพบว่า


  1. ความเชื่อและพิธีกรรมการบูชาพระธาตุ มีพื้นฐานความศรัทธาจากพระพุทธศาสนา โดยถือว่าพระธาตุเป็นสัญลักษณ์แทนพระพุทธเจ้า มีพลังศักดิ์สิทธิ์ ช่วยเสริมสิริมงคล พิธีกรรมสำคัญ ได้แก่ การเวียนเทียน การถวายพุทธบูชา การปิดทอง ซึ่งสะท้อนถึงความเชื่อมโยงระหว่างศาสนาและวัฒนธรรมท้องถิ่น ในบริบทของชุมชนวัดเกาะแก้ว ความเชื่อเกี่ยวกับ พระธาตุนางเพ็ญมีความเกี่ยวข้องกับโชคลาภ สุขภาพ และการปัดเป่าภัยพิบัติ พิธีกรรม        ที่สำคัญ เช่น การขอพร การถวายเครื่องสักการะ และการทำบุญบั้งไฟ สะท้อนถึงความสัมพันธ์ระหว่างศาสนาและวิถีชีวิตชุมชน

  2. สภาพปัจจุบันความเชื่อและพิธีกรรมการบูชาพระธาตุนางเพ็ญชุมชนวัดเกาะแก้ว ยังคงสืบทอดอย่างต่อเนื่อง โดยมีความเชื่อเกี่ยวข้องกับโชคลาภ สุขภาพ และการปัดเป่าภัยพิบัติ รวมถึงการจัดพิธีกรรม เช่น การขอพร การถวายเครื่องสักการะ และการทำบุญบั้งไฟ เพื่อเสริมสิริมงคลรักษาความสัมพันธ์ระหว่างศาสนาและชุมชน

  3. ความเชื่อและพิธีกรรมการบูชาพระธาตุนางเพ็ญที่มีผลต่อวิถีชีวิตของชุมชน ได้แก่ ด้านปัจเจกบุคคล ช่วยสร้างความมั่นคงทางจิตใจ ด้านสังคม ส่งเสริมความสามัคคีและการสืบทอดวัฒนธรรม ด้านเศรษฐกิจ ช่วยกระตุ้นกิจกรรมทางเศรษฐกิจท้องถิ่น ด้านศีลธรรมช่วยให้ชาวบ้านตระหนักถึงบุญ-บาป จิตสำนึกทางศาสนา

Article Details

บท
บทความ

References

เจริญศรี ศรีสุวรรณ. (2563). บทบาทของศาสนาในชุมชนชนบทไทย. อุบลราชธานี: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี.

บุญมา แสงทอง. (2560). วัฒนธรรมและความเชื่อในพระพุทธศาสนาเถรวาท. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ธรรมศาสตร์.

พระครูใบฎีกาณัฏฐนันท์ ฉนฺทสีโล (ไชยยายอง). (2563). ศึกษาความเชื่อและอิทธิพลของความเชื่อที่มีต่อพระธาตุหริภุญชัยของชาวพุทธล้านนา. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระครูปลัดวัลลภ วชิรวํโส (เดชผิว). (2567). การศึกษาเปรียบเทียบความเชื่อทางศาสนาเกี่ยวกับชีวิตหลังความตายในประเพณีของกลุ่มชาวลาวและกลุ่มชาวเขมรในจังหวัดปราจีนบุรี. ในดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาไนศยา ชาคโร (พรมทัต). (2563). ศึกษาความสำคัญของพระบรมธาตุเจดีย์ศรีมหาโพธิ์ (พระธาตุหนองบัว) ที่มีต่อชุมชน อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระมหาสงกรานต์ จิรวฑฺฒโน. (2567). การศึกษาองค์ความรู้และการส่งเสริมประเพณีหกเป็งล่องฟ้า ไหว้สาพระธาตุดอยตุง ในจังหวัดเชียงราย. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระสิทธิชัย ฐิตโสภโณ. (2567). ศึกษารูปแบบประเพณีการตั้งธรรมเวสสันตระของชาวไทขืน ในจังหวัดเชียงราย. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พิมพ์ลักษณ์ จันทรา. (2565). บทบาทของพระธาตุในวัฒนธรรมไทยและลาว. นครพนม: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยนครพนม.

วรารัตน์ วัฒนสุข. (2561). การสืบทอดพิธีกรรมทางศาสนาในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. ขอนแก่น: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น.

วิชัย กุลบุตร. (2564). การเปลี่ยนแปลงของศาสนาและวัฒนธรรมในยุคโลกาภิวัตน์. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สมชาย ปัญญาธิคุณ. (2562). พิธีกรรมทางศาสนาและอิทธิพลต่อสังคมไทย. เชียงใหม่: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

สุรพล โพธิ์ทอง. (2566). พิธีกรรมและความเชื่อเกี่ยวกับพระธาตุในสังคมไทย. มหาสารคาม: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.