ศึกษาเปรียบเทียบเวสสันดรชาดกในคัมภีร์พระพุทธศาสนา และคัมภีร์ฉบับใบลาน อักษรธรรมล้านนา

Main Article Content

พระมหาธราธร ภทฺทวํโส (หงษ์เจริญ)
บุญส่ง สินธุ์นอก
พระมหาไพฑูรย์ สิริธมฺโม
อริย์ธัช เลิศรวมโชค

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาเวสสันดรชาดกในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท 2. ศึกษาเวสสันดรชาดกในคัมภีร์ฉบับใบลานอักษรธรรมล้านนา 3. เปรียบเทียบเวสสันดรชาดกในคัมภีร์พระพุทธศาสนาและในคัมภีร์ฉบับใบลานอักษรธรรมล้านนา เป็นการวิจัยคุณภาพวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเอกสาร


          ผลการวิจัยพบว่า


  1. เวสสันดรชาดกในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาทปรากฏในพระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับสยามรัฐ เล่มที่ 28 พระสุตตันตปิฎก ขุททกนิกาย มหานิบาต ข้อ 1045-1269 ส่วนเวสสันดรชาดกในคัมภีร์ฉบับใบลานอักษรธรรมล้านนา มาจากวัดเหมืองหม้อ จังหวัดแพร่ จารึกโดยอินทปัญญาภิกขุ กาวิไชภิกขุ และครูบาเจ้าคันธะ เมื่อ จ.ศ. 1270 (พ.ศ. 2451) มีอายุ 117 ปี

  2. เวสสันดรชาดกในคัมภีร์ฉบับใบลานอักษรธรรมล้านนา พบว่า มีจำนวน 100 หน้าลาน โดยเนื้อหาได้กล่าวถึงคาถาใน 13 กัณฑ์ของเวสสันดรชาดกเป็นภาษาบาลี มีส่วนที่ใช้ภาษาล้านนาบอกจำนวนคาถาในแต่ละกัณฑ์ และกล่าวถึงช่วงเวลาที่จารึกพร้อมทั้งชื่อผู้เขียน และปัจฉิมบท

  3. เปรียบเทียบเวสสันดรชาดกในคัมภีร์พระพุทธศาสนาและในคัมภีร์ฉบับใบลานอักษรธรรมล้านนา พบว่า เวสสันดรชาดกในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาทและฉบับใบลานอักษรธรรมล้านนามีความแตกต่างในสามด้านหลัก (1) ด้านที่มาและการนำไปใช้ ฉบับเถรวาทเป็นแหล่งข้อมูลทางการ เน้นการเผยแผ่ศาสนา ส่วนฉบับล้านนาสะท้อนภูมิปัญญาท้องถิ่น เน้นการอนุรักษ์ (2) ด้านโครงสร้างและเนื้อหา คัมภีร์ทั้งสองมีโครงสร้างคล้ายกัน แต่มีความแตกต่างในที่มาและการใช้ภาษาและ(3) ด้านประโยชน์และคุณค่า ฉบับเถรวาทใช้ในวงวิชาการและศาสนา ส่วนฉบับล้านนาเป็นมรดกวัฒนธรรมที่ช่วยอนุรักษ์ภาษาและภูมิปัญญา

Article Details

บท
บทความ

References

เดือน คำดี. (2541). ศาสนศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.

พระครูกัลยาณสิทธิวัฒน์. (2554). มหาชาติเวสสันดรชาดก ฉบับเทศน์มหาชาติ 13 กัณฑ์. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

พระครูพิมลธรรมภาณ. (2558). ร่ายยาวมหาเวสสันดรชาดก. กรุงเทพมหานคร: บริษัท ส.เอเซียเพรส (1985) จำกัด.

พระครูวินัยธรมาณพ กนฺตสีโล. (2548). เล่าความตามแหล่ ในมหาเวสสันดรชาดก. กรุงเทพมหานคร: บริษัท อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน)

พระธรรมราชานุวัตร. (2597). มหาชาติภาคพายัพสำนวนเอกกัณฑ์มัทรีฉบับสร้อยสังกร. พระนครศรีอยุธยา: โรงพิมพ์ ศ. ธรรมภักดี.

พระพิมลธรรม (ชอบ อนุจารีเถร). (2533). ปริทรรศน์เวสสันดรชาดก. กรุงเทพมหานคร: โครงการมูลนิธิหอไตร หอติสสเทวาภิธาน วัดสุทัศนเทพวราราม.

พระสิริมังคลาจารย์. (2541). เวสสันตรทีปนี. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์ชวนพิมพ์.

มารุตน์ อัมรานนท์. (2526). ศิลปสถาปัตยกรรมวัดเจ็ดยอด (มหาโพธาราม) ศิลปะยุคทองของล้านนา. เชียงใหม่: โครงการศึกษาวิจัยศิลปสถาปัตยกรรมล้านนา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก. (2554). เทศน์มหาชาติ ฉลอง 200 ปี สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

สรัสวดี อ๋องสกุล. (2551). ประวัติศาสตร์ล้านนา. กรุงเทพมหานคร: อัมรินทร์.

สิงฆะ วรรณสัย. (2533). ปริทัศน์วรรณกรรมล้านนาไทย. เชียงใหม่: โครงการตำราคณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.